Vừa dùng xong bữa sáng, đã nghe thư lại bên dưới đến báo, ở cửa Nghênh Tư phía đông thành có một đám lưu dân tụ tập, hỏi Tần Tu Văn phải xử trí thế nào.
Tần Tu Văn vừa đặt bát đũa xuống đã nghe tin này, chỉ đành bất đắc dĩ đứng dậy đi ra ngoài, trong lòng thầm nghĩ: Chức quan huyện lệnh này của mình, không nên gọi là phụ mẫu quan, mà phải gọi là cứu hỏa quan, cả ngày chạy ngược chạy xuôi, không một khắc ngơi nghỉ!
Khi Tần Tu Văn dẫn theo một đoàn người từ huyện nha khó nhọc đi đến cửa đông, hắn mới cảm nhận sâu sắc tình hình trước mắt vô cùng tồi tệ!
Huyện nha huyện Tân Hương nằm ở nơi địa thế cao, hệ thống thoát nước cũng coi như tạm ổn, mưa lớn nhiều ngày chỉ gây ngập úng nhẹ. Nhưng khi đến cửa đông, nơi địa thế thấp hơn, nước đã ngập quá mắt cá chân, thậm chí có nơi nước dâng lên đến bắp chân!
Tần Tu Văn dẫn theo huyện thừa Uông Lễ Viễn, chủ bộ Tôn Văn Tú cùng một đám nha dịch, bộ khoái xuất hành. Mấy người họ cưỡi ngựa cao to, do nha dịch dắt cương mở đường. Lúc này mưa đã ngớt, Tần Tu Văn khoác áo lụa dầu, đầu đội mũ vải dầu, chân đi ủng dầu, trang bị đầy đủ, nhưng đi lại dưới trời mưa thế này, dù ngồi trên ngựa vẫn cảm thấy khó chịu, huống chi là những người dân thỉnh thoảng gặp trên đường. Họ chỉ khoác manh áo tơi, xắn cao ống quần, bước thấp bước cao đi về phía trước. Thấy đoàn người của quan phủ, họ đã vội quỳ rạp xuống vũng nước từ xa, cúi đầu né tránh, không dám có chút thất lễ.
Chẳng kịp đa cảm, khi đến cửa đông, Tần Tu Văn mới biết, "một ít" lưu dân mà tiểu lại báo lúc sáng sớm, hóa ra lại lên đến cả trăm người!
Theo lời lính gác cổng bẩm báo, một số người trong đó là từ huyện bên cạnh lưu lạc đến, một số vốn là dân làng ở các thôn lân cận. Ruộng vườn trong thôn đều bị ngập lụt, trong nhà không còn một hạt gạo, họ đành vào thành để tị nạn, tìm kế sinh nhai.
Tần Tu Văn leo lên cổng thành nhìn xuống, chỉ thấy những người này dìu già dắt trẻ, chen chúc co ro vào một chỗ. Không ai la hét ầm ĩ, cũng không ai dám lớn tiếng kêu gào, chỉ thỉnh thoảng ngẩng đầu lên, ánh mắt lộ vẻ cầu xin, khao khát.
Tất cả đều áo quần rách rưới. Người nào khá hơn thì có manh áo tơi cũ nát khoác trên người để che chút mưa gió, còn phần lớn đều đứng chân trần trong bùn nước, kẻ ngồi người đứng, không dám nhúc nhích.
Có một phụ nữ ôm trong lòng đứa trẻ mới hai ba tháng tuổi. Đứa bé có lẽ đói quá, khóc ré lên. Người mẹ vừa khóc thút thít, vừa đưa ngón tay vào miệng con. Đứa bé tưởng có gì ăn, mút lấy mút để mấy cái, nhưng không có sữa, vừa giận vừa đói, lại khóc to hơn. Nhưng vì ăn không đủ no, tiếng khóc của nó cũng chẳng vang vọng, nghe như tiếng mèo con kêu.
Người phụ nữ biết có tri huyện lão gia đang đứng trên thành nhìn xuống, trong lòng vừa kinh hãi vừa sợ sệt. Nàng vừa ôm con đi đi lại lại trong vũng nước để dỗ dành, vừa lấy tay khẽ che miệng con, mong cho tiếng khóc nhỏ đi một chút.
Nàng cũng hết cách, người lớn bụng còn rỗng tuếch, sữa đâu mà cho con bú?
Kia còn có lão trượng trạc sáu mươi, lưng còng gập đứng ở góc tường, chiếc áo vải trên người trống huơ trống hoác, cánh tay lộ ra gầy như que đũa. Thấy Tần Tu Văn, lão vội quỳ xuống, hai bàn tay khô gầy đen đúa chắp lại, run rẩy giơ lên cao rồi cúi đầu vái lạy, miệng lẩm nhẩm khấn vái nhưng không dám hô to.
Dần dần, ngày càng nhiều người phát hiện ra Tần Tu Văn, cũng thấy hành động của lão trượng. Họ lần lượt làm theo, im lặng quỳ xuống lễ bái Tần Tu Văn, hết lần này đến lần khác.
Bầu trời càng lúc càng âm u, dường như ông trời còn chê những người này chưa đủ thảm thương, mưa lại trút xuống như thác đổ, sấm chớp ầm ầm từ xa. Nhưng những người ở đây vẫn im lặng như tờ, chỉ nhất loạt quỳ lạy Tần Tu Văn.
Trời đất mênh mông, non cao nước thẳm. Nhìn về phía bắc là dòng Vệ Hà cuồn cuộn sóng nước. Bên ngoài huyện thành nhỏ bé không có lầu cao che khuất, chỉ có một khoảng không gian trống trải, càng khiến cho đám người bên dưới trông thật nhỏ bé, nhỏ bé đến mức dường như ông trời chỉ cần nhỏ thêm vài giọt mưa là có thể nhấn chìm tất cả.
Từ xưa đến nay, những người dân này đều là thuận dân, chẳng cầu mong gì nhiều, chỉ cần được ăn no là đã quốc thái dân an, chỉ cần còn một mảnh đất cắm dùi là có thể gắng gượng sống qua ngày.
Mà giờ đây, ngay cả mảnh đất cắm dùi ấy cũng bị mưa lớn vô tình cuốn trôi. Họ chỉ có thể hết lần này đến lần khác lễ bái Tần Tu Văn, ngoan ngoãn đến mức không dám lớn tiếng kêu than về nỗi bất hạnh của mình, chỉ sợ không nhận được lòng thương hại của quan phụ mẫu.