Đến giờ, Thiếu Kinh Hà vẫn không thể xác định liệu người kia có phải là “Tiểu Hải” hay không.

Lương Ca Ngôn lúc đó say đến mức ngôn từ hỗn loạn, tiếng phổ thông xen lẫn phương ngữ, rồi đến cả tiếng Anh, Pháp, Đông Cổ Ngữ, các ngôn ngữ từ hệ Ấn Âu đến Hán-Tạng, từ Caucasus đến Dravida, khiến cho ai nghe cũng chỉ có thể nghĩ rằng hắn đang lảm nhảm vì say. Nhưng đối với Thiếu Kinh Hà, vị thầy giáo này thật sự giống như một Liên Hiệp Quốc di động, với danh tiếng là một giảng viên đại học B chuyên ngoại ngữ, dù ngữ điệu của hắn đã mất đi cái vốn có, nhưng chẳng ai có thể phủ nhận sự tài hoa của hắn.

Dù vậy, bây giờ Thiếu Kinh Hà dần dần hiểu ra lý do Lương Ca Ngôn lại nhiệt tình với hắn đến thế. Có lẽ… cái anh ta say đắm chính là sự tương đồng giữa hắn và một nam sinh nào đó mà Lương Ca Ngôn quen biết?!

Ý nghĩ này khiến hắn không khỏi nhíu mày, trong lòng bỗng dâng lên một cảm giác kỳ lạ.

Mọi thứ hôm nay lẽ ra sẽ rất suôn sẻ, như một chuyến tàu tốc hành với tốc độ 350 km/h, vùn vụt xuyên qua đèo núi, thắng lợi gần kề. Nhưng rồi đột nhiên, chiếc tàu ấy bị ngừng lại ngay giữa đường hầm, không một dấu hiệu nào báo trước sự đột ngột đó.

Hắn không vui. Hắn cảm thấy khó chịu, và trong lòng như có một cái gì đó nặng trĩu.

“… Nhưng mà, đương nhiên, em cũng không cần quá căng thẳng.” Giọng nói của Hứa Lập Quần vang lên, nhẹ nhàng như khi mây tan, ánh mặt trời cuối cùng cũng xuyên qua đường hầm, vươn vào tai Thiếu Kinh Hà.

Hắn bừng tỉnh, cố gắng lấy lại vẻ nghiêm túc, tập trung ánh nhìn vào Hứa Lập Quần, cố gắng giữ dáng vẻ nghiêm túc.

Hứa Lập Quần không để ý đến giây phút lơ đãng ấy của Thiếu Kinh Hà, mà tiếp tục với những lời mình đã nói. Cũng chẳng có gì lạ, dù sao thì đây là những lời do chính hắn nói ra, cũng chỉ là bình thường thôi mà. Ông, một giáo sư, dĩ nhiên không thể giống như mấy kẻ buôn chuyện ngoài đường, mặc dù nói chuyện nóng hổi bên ngoài là một điều thú vị, nhưng làm sao có thể không chú ý đến hình ảnh của mình được? Đó chính là sự khác biệt giữa một giáo sư đại học và một người dân bình thường.

Thiếu Kinh Hà lúc này vẫn đứng đó, trong lòng có chút bối rối, nhưng hắn đã dần bình tĩnh lại. Dù có chút kích động, nhưng hắn biết phải tự làm chủ cảm xúc của mình.

“Dù sao thì, em đã ứng tuyển rồi, đúng không?” Hứa Lập Quần lại lên tiếng, vẻ mặt như hiểu, vỗ vỗ vai hắn, nhẹ nhàng an ủi: “Ngành nghề này mà nói, tôi hiểu rõ lắm. Thời gian tuyển sinh, người ta nói thật dễ nghe, bảo là có thể làm biên dịch, nghiên cứu, giảng dạy, quản lý trong các lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, truyền thông, giáo dục, khoa học, du lịch… nhưng thật ra, những ngành này vẫn còn thiếu rất nhiều vị trí. Các thế hệ đi trước vẫn đang chờ đấy, làm sao dễ dàng nhường chỗ cho các em được?”

Thiếu Kinh Hà cúi đầu im lặng, một lúc lâu sau mới khẽ thở dài. Hứa Lập Quần nhìn thấy, thở dài một hơi, tiếp tục nói:

“Ngành này… thật sự là vậy. Mọi người đều biết, các ngành khác thì có thể sáng lên như mặt trời, nhưng ngành của chúng ta thì chưa bao giờ được như thế. Em nhìn xem, trong cả nước, các chuyên ngành ngôn ngữ nước ngoài có tới 56 ngành, nhưng ngành của chúng ta chỉ đứng thứ 56. So với những ngành như tiếng Phạn, cảm giác thật là tẻ nhạt. Nếu không phải là vì công việc khó tìm, chắc chắn em sẽ không phải tìm đến lý lịch của Lương Ca Ngôn đâu.”

Thiếu Kinh Hà nghe vậy, tự nhiên có chút suy nghĩ, hắn gật đầu, như thể đồng ý với những gì Hứa Lập Quần nói, nhưng trong lòng cũng có phần luyến tiếc. Hắn nhẹ nhàng nhìn Hứa Lập Quần, lắp bắp:

“Chủ yếu là ngành nghiên cứu của chúng ta quá ít, viết lý lịch cũng chẳng có nhiều thứ để ghi. Như các thầy dạy các ngôn ngữ như tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý, thậm chí là tiếng Việt, họ có rất nhiều cơ hội biên dịch. Còn chúng ta thì…”

Hứa Lập Quần nhẹ nhàng gật đầu. Từ trước đến nay, ngành Đông Cổ Ngữ luôn là ngành nhỏ bé, không có nhiều cơ hội, công việc cũng ít. Thậm chí, để làm một công việc biên dịch cho các cuộc khai quật khảo cổ, họ phải chờ đợi rất lâu mới có cơ hội. Và với công việc biên soạn từ điển, dù có giá trị, nhưng cũng không thể so sánh với các công việc khác trong những ngành lớn hơn.

Ngành Đông Cổ Ngữ hiện nay không có quá một vạn người trên thế giới sử dụng, giống như tiếng Phạn, tiếng Latin, hay tiếng Hán cổ, nó được xem như một ngôn ngữ hóa thạch sống, chỉ có thể được sử dụng trong các nghiên cứu ngôn ngữ học. Chính vì vậy, cơ hội nghề nghiệp trong ngành này cực kỳ hạn chế.

Là một trong những giáo sư duy nhất trong ngành Đông Cổ Ngữ hiện nay, Hứa Lập Quần biết rằng khả năng của mình vẫn còn hạn chế, không đủ sức để kéo một dự án nghiên cứu khoa học lớn. Tuy nhiên, nhờ vào vị trí “duy nhất” trong ngành, ông vẫn có thể giành lấy một chút cơ hội ở các viện nghiên cứu bên ngoài.

Do đó, vấn đề này thực sự là khó khăn đối với Hứa Lập Quần, ông chẳng có gì để phản bác, chỉ có thể gật đầu đồng tình với Thiếu Kinh Hà: “Đúng vậy, nhưng em cũng nên hiểu rõ, ngành ngôn ngữ của chúng ta quá hẹp, ứng dụng thực tế chẳng có bao nhiêu. Đừng nói đến các dự án của doanh nghiệp, ngay cả trong nước, cũng chẳng có mấy ai biết đến chúng ta. Chúng ta chỉ có thể ra ngoài mà thôi. À, còn Trương Thanh Nguyên thế nào rồi?”

Trong ngành Đông Cổ Ngữ, số lượng sinh viên ở các khoa chính quy chưa bao giờ vượt quá năm người, và hiện tại trong nhóm nghiên cứu sinh của họ chỉ có hai người, trong đó Trương Thanh Nguyên là đồng học duy nhất của Thiếu Kinh Hà.

“Nghe nói cô ấy chuẩn bị đi du học rồi. Hiện tại đã nhận được offer từ một trường đại học ở nước ngoài, chỉ chờ hoàn tất thủ tục rồi sẽ lên đường.”

“Ừ, vậy thì tốt rồi, tốt lắm.” Hứa Lập Quần gật đầu tỏ vẻ hài lòng.

Ngành Đông Cổ Ngữ khác biệt so với các ngành khác, giáo sư ở đây không phải chỉ dạy học mà còn lo lắng đến sự nghiệp của học sinh. Nếu không tuyển được người mới, đó chính là vấn đề sống còn của ngành này.

Vì vậy, quan hệ giữa giáo sư và học sinh trong ngành Đông Cổ Ngữ cũng khác với các ngành khác, nơi giáo sư ít phải lo lắng về tương lai nghề nghiệp của sinh viên. Hứa Lập Quần, với năng lực nghiên cứu không mạnh mẽ, thường xuyên phải nở nụ cười để làm dịu đi không khí căng thẳng, tất cả chỉ là vì áp lực công việc.

Khi nghe tin Trương Thanh Nguyên có cơ hội đi nước ngoài, Hứa Lập Quần thở phào nhẹ nhõm. Sau đó, ánh mắt ông lại chuyển về phía Thiếu Kinh Hà, hỏi tiếp: “Còn em thì sao? Không nghĩ đến việc tiếp tục đào tạo sâu hơn à? Em xem, nghiên cứu của em là về giọng nói và ngữ nghĩa, đó là những nghiên cứu lý thuyết thuần túy, cách tốt nhất là vào các trường đại học hoặc các đơn vị nghiên cứu. Nhưng điều đó yêu cầu ít nhất phải có bằng tiến sĩ. Thành tích của em rất tốt, đã có những bài báo trình bày ở trong và ngoài nước, nếu tiếp tục học thêm, sao lại phải đi tìm công việc ở chỗ Lương Ca Ngôn?”

Thiếu Kinh Hà không hứng thú lắm với việc tiếp tục học lên trong ngành của mình, nhưng vẫn gật đầu đáp lại: “Em cũng đã suy nghĩ về chuyện này, nhưng tình hình hiện tại không cho phép. Thứ hai là, sau ngần ấy năm học, em cảm thấy cũng nên có một công việc thực tế để ứng dụng những gì đã học. Dự án từ điển của Lương lão sư thực sự là cơ hội tốt nhất mà em thấy vào lúc này. Thầy xem, ngành của chúng ta vẫn chủ yếu dựa vào công tác biên dịch, nếu sau này có thể làm được những công việc như vậy, thì cũng có thể đạt được thành tựu.”

Hứa Lập Quần không khỏi cảm thấy đồng cảm. Ông đã nhìn chằm chằm vào dự án đó bao lâu nay, và hiểu rõ sự quý giá của nó. Đối với những người làm trong ngành này, công việc chính thường là dịch các văn bản cổ xưa, nhưng những dự án lớn như vậy thì rất hiếm. Thường xuyên phải đợi có các cuộc khai quật khảo cổ mới có cơ hội được tham gia. Còn những công việc nhỏ như biên soạn từ điển thì lại mang tính vụn vặt.

Hiện tại, trên thế giới, số người sử dụng Đông Cổ Ngữ không vượt quá một vạn, nó giống như tiếng Phạn, tiếng Latin, hay cổ Hán ngữ, được xem như một ngôn ngữ hóa thạch sống, chỉ còn được sử dụng trong nghiên cứu ngôn ngữ học. Chính vì vậy, công việc trong ngành này cực kỳ hạn chế, các hội thảo, nhiệm vụ quốc tế, và công tác ngoại giao cũng không nhiều. Huống hồ, dù có làm công việc biên dịch cho các cuộc khai quật, thì đó cũng không thể so sánh được với việc biên soạn một bộ từ điển, một công việc có giá trị lâu dài hơn.

Ngành Đông Cổ Ngữ, dù có ít người tham gia, nhưng lại có một sự quan trọng đặc biệt trong việc bảo tồn và phát triển ngôn ngữ, điều này đã làm cho những công việc như biên dịch hay nghiên cứu trong ngành này không bao giờ dễ dàng.
Trong mắt Hứa Lập Quần, công việc biên soạn từ điển này, mặc dù không được đánh giá cao, nhưng lại là di sản lớn nhất mà ông có thể để lại. Hậu thế nếu sử dụng cuốn từ điển này, họ sẽ nhìn thấy tên ông trên bìa, và đó chính là giá trị lớn nhất mà ông đạt được sau nhiều năm lao động trong ngành Đông Cổ Ngữ đầy khó khăn này.

Nhưng cái nghịch lý là, dự án này lại được giao cho Lương Ca Ngôn. Trước khi qua đời, người đứng đầu ngành đã yêu cầu hiệu trưởng và viện trưởng không được thay đổi người chủ biên, khăng khăng muốn Lương Ca Ngôn tiếp tục công việc. Hứa Lập Quần thấy rõ sự bất công trong việc này từ lâu. Lương Ca Ngôn, mặc dù là học trò của ông, lại chẳng mấy khi nhớ đến ông trong những lúc thành công, mà chỉ lo thu vén cho mình.

Đáng lẽ ra, dự án này phải thuộc về Hứa Lập Quần, vì ông là người có nhiều năm cống hiến cho ngành. Nhưng giờ đây, Lương Ca Ngôn lại là người tiếp nhận công việc mà đáng lẽ ra ông phải có, một cách đầy bất ngờ và không xứng đáng. Điều này khiến Hứa Lập Quần càng thêm tức giận, cảm thấy mình bị chính học trò của mình phản bội. “Nếu không phải do cái tên ngôi sao ngôn ngữ học kia, dự án này đã phải thuộc về tôi!” ông nghĩ.

Mỗi khi nghĩ đến điều này, lòng Hứa Lập Quần lại bùng lên một nỗi giận dữ khó kiềm chế. Hai thầy trò giờ đây đều đang chịu đựng những áp lực, trong khi im lặng đối diện nhau, Hứa Lập Quần lại thở dài, rồi cuối cùng nhìn thẳng vào Thiếu Kinh Hà, hạ giọng và nói: “Tiểu Thiếu, Lương Ca Ngôn không phải là người tốt.”

Thiếu Kinh Hà lắng nghe chăm chú, ánh mắt nghiêm túc và thẳng thắn, đợi nghe tiếp.

Hứa Lập Quần tự nhắc nhở mình rằng ông là một giáo sư đại học, không phải một người bình thường ngoài phố, và đây không phải là vấn đề nhỏ. Vì vậy, ông cố gắng chọn lời cẩn trọng, tuy vẫn không thể giấu nổi sự tức giận trong giọng nói.

“Em thử nghĩ mà xem, một quyển từ điển quan trọng như vậy, có thể ảnh hưởng đến cả thế hệ sau, lại phải để người có phẩm hạnh bại hoại như Lương Ca Ngôn biên soạn. Điều này thật sự là một sự kiện đáng sợ! Trước khi nói đến việc liệu hắn có thể làm lộ các thông tin bí mật hay không, chỉ riêng việc này lan truyền ra ngoài cũng đủ làm chúng ta xấu hổ. Người khác sẽ nói gì về chúng ta? Chúng ta là ngành Đông Cổ Ngữ của Đại học B, được thành lập từ năm 1965, đã đào tạo ra vô số nhân tài đứng đầu trong ngành, vậy mà lại để một người có phẩm hạnh không đứng đắn, hành vi không chính trực, làm người biên soạn cho một dự án quan trọng như vậy sao? Nói thẳng ra, tôi chỉ cảm thấy lạnh sống lưng!”

Thiếu Kinh Hà do dự một chút rồi lên tiếng: “Nhưng mà, Lương lão sư thực sự có năng lực chuyên môn được công nhận trong ngành…”

Hứa Lập Quần giận dữ, mắt ông sáng lên đầy sự bực bội: “Công nhận cái gì? Đó là những thứ đã qua từ lâu rồi!” ông nói, gần như hét lên. “Tôi đang nói đến phẩm hạnh của hắn, còn em lại nói về năng lực chuyên môn của hắn là sao?”

Hứa Lập Quần không thể chịu đựng được sự thiếu đứng đắn trong cách hành xử của Lương Ca Ngôn, và cảm thấy sự công nhận về năng lực chuyên môn của hắn giờ đây chẳng còn ý nghĩa gì khi so với những vấn đề về đạo đức và phẩm hạnh.
Thiếu Kinh Hà không lên tiếng. Anh im lặng, khiến Hứa Lập Quần cảm thấy tự tin hơn. Ông lại tiếp tục, giọng nói càng thêm kiên quyết: “Cho nên chuyện này không thể xảy ra! Nghe rõ chưa? Ngay từ đầu, tôi đã cảm thấy không đúng! Đặc biệt là không đúng!”

“Nhưng mà đây là Nhiếp lão đã chỉ định Lương Ca Ngôn…”

Hứa Lập Quần không kiềm chế được, bực tức cắt lời, “Cậu từ đâu ra mà nói nhiều vậy? Nhiếp lão, Nhiếp lão lúc đó chẳng phải đã hồ đồ rồi sao! Lão già đó khi ấy đầu óc siêu vẹo, chẳng nhớ nổi gì cả, làm sao biết mình đã quyết định sai lầm thế nào? Tôi kể cho ông ấy nghe những chuyện về Lương Ca Ngôn, ông ấy cũng chẳng hiểu gì cả. Hiệu trưởng và viện trưởng cũng chẳng làm gì được, họ chỉ muốn làm yên lòng lão già ấy. Kết quả là, bây giờ Lương Ca Ngôn lại nắm hết tất cả công việc, trở thành người độc quyền xử lý toàn bộ dự án!”

Thiếu Kinh Hà chỉ lặng lẽ nghe, trong lòng thì thầm cười nhạo. Nhiếp Tề Tranh dù có hồ đồ đến đâu, cũng không thể nào giao toàn bộ công việc cho một người duy nhất như Lương Ca Ngôn. Và Lương Ca Ngôn cũng không phải là người không biết rằng một từ điển không thể chỉ dựa vào một mình hắn để biên soạn.

Thực tế, dự án này vốn được phân chia rõ ràng, trong ngành Đông Cổ Ngữ chỉ có hai đại học lớn đủ lực để tham gia, công việc được chia thành nhiều bộ phận, mỗi bộ phận có người phụ trách riêng. Dù Nhiếp Tề Tranh là người khởi xướng và chủ biên, nhưng các công việc đã được phân phối cho nhiều người khác. Tuy nhiên, do Nhiếp Tề Tranh là người sáng lập và chủ biên, công việc này đương nhiên thuộc về ông.

Sau này, khi vị trí chủ biên được chuyển giao cho Lương Ca Ngôn, lý do đơn giản là vì hắn lúc đó là người đứng đầu ngành Đông Cổ Ngữ trong nước. Dù vậy, Lương Ca Ngôn không phải ngay từ đầu đã tự đóng cửa để làm việc một mình. Trước đây, Hứa Lập Quần cũng đã nhận một phần công việc từ Nhiếp Tề Tranh, dù không phải là công việc lớn nhất, nhưng cũng không thể thiếu.

Tuy nhiên, biên soạn từ điển Đông Cổ Ngữ đòi hỏi một sự cẩn trọng và năng lực toàn diện. Hứa Lập Quần dù có làm qua, nhưng khi biên soạn từ điển, năng lực của ông đã không đáp ứng được yêu cầu, để lại rất nhiều sai sót, nên nhanh chóng bị Nhiếp Tề Tranh thu hồi công việc. Dù vậy, Lương Ca Ngôn vẫn tiếp tục giao cho ông một số nhiệm vụ đơn giản.

Hứa Lập Quần cảm thấy Nhiếp Tề Tranh đã quá bất công với mình, và sau khi ông ấy qua đời, Lương Ca Ngôn tiếp nhận nhiệm vụ chủ biên như thể muốn cưỡi lên đầu ông. Hứa Lập Quần lấy cớ công việc dạy học quá nặng, từ chối nhận thêm nhiệm vụ, nhưng thực tế là ông không muốn làm những việc này. Lương Ca Ngôn không chỉ nhận hết công việc từ Đại học B mà còn nhận cả vị trí chủ biên, điều này khiến Hứa Lập Quần phải làm việc vất vả, không thể dành thời gian dạy học, suốt ngày vùi đầu vào công việc.

Vì Lương Ca Ngôn không còn giảng dạy, Hứa Lập Quần cho rằng học sinh sẽ không biết về những việc này. Đặc biệt với Thiếu Kinh Hà, một học sinh trung thực, luôn tập trung vào việc học mà không hỏi những chuyện “không nên” hỏi. Vì vậy, ông luôn cảm thấy rất hài lòng về Thiếu Kinh Hà.

Mặc dù ban đầu Hứa Lập Quần không hài lòng khi nghe Thiếu Kinh Hà muốn tham gia vào biên soạn từ điển, nhưng sau khi suy nghĩ lại, ông nhận ra đây là một cơ hội tốt cho học trò của mình.

Cuối cùng, Thiếu Kinh Hà mở miệng hỏi: “Vậy… ý của giáo sư là…”

Hứa Lập Quần chờ câu hỏi này đã lâu. Đôi mắt vốn cười tươi của ông giờ đây bỗng sắc bén như dao, ánh nhìn như lạnh thấu xương: “Tiểu Thiếu, thành tích của cậu rất tốt, năng lực chuyên môn cũng rất mạnh. Như tôi vừa nói, Lương Ca Ngôn chính là thích những người như cậu, vì vậy không có lý do gì cậu không được chọn vào dự án này.”

Thiếu Kinh Hà cười mà như không cười, khẽ kéo khóe miệng.

Hứa Lập Quần tiếp tục: “Khi cậu quen với quy trình làm việc, những bước đi trong dự án… Tóm lại, mọi thứ đều phải được tiếp nhận, và chúng ta sẽ tìm cách để loại bỏ Lương Ca Ngôn!”

Thiếu Kinh Hà hơi ngẩn ra, đôi mắt bỗng trở nên sắc bén và thâm sâu hơn.