Chương 4 – Vào thị trấn

Sáng hôm sau, Từ Ninh tỉnh dậy khi bên cạnh đã trống không. Cô lật cổ tay xem giờ: sáu rưỡi sáng. Chiếc đồng hồ đeo tay này là mẹ nguyên chủ tặng lúc con gái rời thành phố về quê lao động, nay lại nằm yên trên cổ tay cô, như một minh chứng của thời cuộc đổi thay.

Trong bếp, Lý Phượng Kiều với Lâm Thu Hoa đang hấp bánh bắp. Mấy người thanh niên trí thức thay phiên nhau nấu cơm mỗi ngày, nhưng thường là rủ nhau kết nhóm. Nhóm ba cậu con trai một phe, Phượng Kiều với Thu Hoa một phe. Còn Từ Ninh thì chỉ có em trai, hai chị em tự lo lấy phần mình.

Tuy sau chuyện hôm qua chắc chẳng ai dám ăn bớt phần ăn của chị em cô nữa, nhưng Từ Ninh vẫn quyết định từ hôm nay sẽ tách phần lương thực ra, tự nấu riêng. Trước mắt còn một tháng nữa là tới vụ thu, số lương thực chia theo đầu người chẳng dư là bao, nếu còn ăn chung thì khó mà lo đủ cho hai chị em.

Nghĩ vậy, cô liền thay đồ, bước xuống bếp múc nước rửa mặt. Hai cô gái đang hấp bánh thấy cô bước vào thì quay đầu làm ngơ. Từ Ninh không thèm để ý, rửa mặt xong liền ra ngoài.

Lát sau, ba cậu con trai cũng lần lượt xuống bếp. Lúc ngồi ăn, Từ Ninh mới nói:

“Tôi với Tiểu An định tách phần lương thực riêng, từ nay tự nấu.”

Ba cậu thanh niên trí thức không có ý kiến gì. Còn Phượng Kiều với Thu Hoa thì mặt không cảm xúc, nhưng trong bụng chắc cũng mừng, vì từ giờ khỏi phải chia phần cho chị em Từ Ninh.

Tận dụng lúc mọi người còn đông đủ, Từ Ninh đề nghị phân chia luôn phần lương thực, ai nấy đều đồng tình.

Mùa vụ sắp đến, số lương thực còn lại chẳng nhiều – mỗi người được khoảng bảy, tám cân bột cao lương, thêm hơn hai cân bột bắp. Việc chia đều do Tôn Hạo với Trần Hướng Đông đứng ra, chia rất công bằng, không thiên vị ai.

Về đất trồng rau thì chưa chia vội, vì mảnh đất chung trước kia ai cũng đang trồng rồi. Tạm thời cứ dùng chung, đợi vụ mùa này xong sẽ chính thức chia một phần cho chị em cô. Ba cậu thanh niên trí thức tính chia cho cô một mảnh gần khu nhà ở, nhưng hai cô gái còn lại phản đối.

Từ Ninh không chấp, chỉ nói:

“Không sao, để gần núi Đại Thanh cũng được.”

Cô đề nghị chia sớm mảnh đất ấy, đợi thu hoạch xong sẽ tự trồng lấy. Trong không gian của cô không có rau, mà mùa đông ở đây lại dài. Tuyết phủ đường đi, muốn ra ngoài mua rau cũng khó. Cô định tranh thủ mùa này trồng thật nhiều, đủ cho hai chị em ăn suốt mùa lạnh.

Hôm qua cô đã để ý mảnh đất dưới chân núi Đại Thanh, thấy lác đác mấy bụi đậu que, chắc do xa nhà nên chẳng ai để tâm chăm sóc.

Mọi người đồng ý hết cả. Từ Ninh nói tối tan làm sẽ sang tìm thôn trưởng nhờ phân đất giúp.

Tiểu An hôm nay cũng đeo sọt đi cắt cỏ cho heo như thường lệ. Trước khi đi, thằng bé chạy lại ríu rít:

“Tỷ tỷ, mình sắp được ăn riêng rồi!”

Từ Ninh bật cười, xoa đầu em:

“Vui thế cơ à?”

Tiểu An gật đầu lia lịa:

“Vui chứ! Sau này chị ăn nhiều một chút, không bị đói nữa.”

Từ Ninh cười dịu dàng:

“Ừ, từ giờ hai chị em mình ngày nào cũng ăn no nê.”

Thằng bé cười tít mắt, đeo sọt chạy ra cánh đồng.

Từ Ninh cũng sửa soạn lên huyện. Từ đây ra tới huyện lỵ mất độ hai tiếng đi bộ, nhưng may bây giờ chưa tới mùa gặt nên vẫn còn xe bò chở hàng chạy mỗi ngày, ngồi xe thì chỉ mất độ một tiếng.

Cô thở dài, nghĩ bụng: “Giao thông gì mà khổ thế không biết!”

Ra đến cổng làng, thấy xe bò đã gần đầy người. Thấy Từ Ninh, vợ thôn trưởng đang ngồi trên xe liền gọi:

“Từ thanh niên trí thức, lên đây ngồi nè!”

Cô nhanh chân leo lên, ngồi cạnh thím, rồi hỏi:

“Thím cũng lên huyện ạ?”

Thím gật đầu, tay vén cái sọt chứa đầy ớt, đậu và rau muống:

“Đem đồ ăn gửi lên cho con gái lớn, nó lấy chồng trên huyện, chồng làm ở xưởng cơ khí – công nhân hẳn hoi đấy!”

Cô gật đầu hiểu ý. Người làm công nhân ở thời này chẳng khác gì cán bộ trong thời bình. Nghề có tiếng, lương ổn định.

“Cháu đỡ đau đầu chưa?” – thím hỏi thêm.

Từ Ninh mỉm cười:

“Đỡ nhiều rồi ạ. Cũng nhờ bác trai cho cháu nghỉ hai hôm. Hôm nay cháu lên huyện gửi thư.”

Hai người trò chuyện thêm đôi câu, rồi Từ Ninh im lặng. Nguyên chủ vốn là cô gái ít nói, ở ngoài đời cô cũng không định thay đổi nhiều. Làm người nên khiêm tốn, an phận, yên ổn sống qua mấy năm này đã là quý rồi.

Xe bò lắc lư đi qua con đường đất đỏ, lên đến huyện thành thì trời cũng vừa đứng bóng. Cổng chợ lớn dựng cao ngất, ba chữ “Thành Nam huyện” được sơn đỏ, nổi bật trên nền tường vàng.

Hai bên cổng là đôi sư tử đá, chân trước giẫm lên một sợi xích, giữa xích là đầu sư tử nhỏ, bên dưới có khắc những đường sóng uốn lượn, rồng bay phượng múa.

Từ Ninh nhìn cặp sư tử ấy, không khỏi ngẩn người. Sao mà giống hệt cảnh cổng huyện trong quyển tiểu thuyết “Xuyên qua làm tiểu kiều thê ở thập niên 70” mà cô từng đọc lúc trước?
Quyển sách ấy, Từ Ninh đã xem dở dang từ mấy tháng trước. Khi đó, cô còn làm ở Hàng Thị, cùng mấy đồng nghiệp đi công tác, trong lúc rảnh rỗi, có người đã đề nghị cô đọc thử.

Nữ chính tên là Lâm Diệu, vốn là một người nổi tiếng trên mạng vào năm 2021. Một hôm, cô ta bất ngờ xuyên không về thời kỳ trước cải cách, nhập vào thân xác một cô gái con nhà công nhân ở tỉnh Tô. Trong nhà có cha mẹ đều là công nhân bình thường, bên trên có một anh trai và một chị gái đã yên bề gia thất, bên dưới còn hai em trai nhỏ tuổi. Người duy nhất trong nhà có thể xuống nông thôn theo chính sách “lên núi, xuống làng” chính là Lâm Diệu.

Nhưng nguyên chủ lại không cam lòng. Cô ta cho rằng cha mẹ thiên vị, hết lần này đến lần khác làm ầm ĩ, tuyệt thực, thậm chí còn dọa chết để phản đối. Nào ngờ, ngay trước hôm phải lên đường về quê, cô ta thật sự nhịn đói đến chết. Lâm Diệu của năm 2021 vì vậy mà xuyên qua.

Sau khi xuyên tới, Lâm Diệu liền thu dọn đồ đạc rồi lên đường về quê lao động. Cha mẹ cô ta trong lòng áy náy, tháng nào cũng gửi tiền và tem phiếu đều đặn.

Huống hồ, căn phòng phát sóng trực tiếp mà Lâm Diệu từng dùng trên mạng cũng theo cô ta xuyên qua. Tuy phòng phát sóng không còn tính năng trò chuyện hay truyền phát gì, nhưng vẫn có thể “thả ra” được đồ vật. Cô ta có không ít mẫu thử do các hãng mỹ phẩm, đồ ăn vặt, quần áo, đồ gia dụng tặng khi còn làm blogger. Mỗi thứ một ít, nhưng tích lại thì cũng đủ dùng. Lại thêm cha mẹ mỗi tháng chu cấp, Lâm Diệu sống ở nông thôn vẫn thong dong, không thiếu thốn thứ gì.

Nam chính tên là Cố Văn Bình, xuống nông thôn muộn hơn Lâm Diệu khoảng một tháng. Anh ta là người Kinh Thị, nhà cửa khá giả, chủ động hưởng ứng lời kêu gọi của Nhà nước mà xin đi lao động ở nông thôn. Lần đầu gặp Lâm Diệu, anh ta đã cảm mến. Cô gái kia có vóc dáng nhỏ nhắn xinh xắn, da trắng như ngó sen, môi đỏ như hoa đào, đôi mắt sáng rỡ, răng trắng đều đặn… (ở đây tác giả dành tới ba nghìn chữ chỉ để miêu tả dung mạo nữ chính), tóm lại là cực kỳ xinh đẹp.

Câu chuyện về sau chủ yếu là tình cảm dây dưa giữa hai người. Ngoài nam chính còn có một nhân vật nam phụ vừa giỏi giang vừa tốt bụng. Nữ chính đứng giữa hai người mà khổ sở phân vân, hết hợp rồi lại tan, dây dưa mãi đến mấy năm sau. Có lần cả hai cùng đi hái rau dại trên núi, bất ngờ gặp lợn rừng, nam chính liều mình cứu cô, từ đó tình cảm mới nên duyên. Sau đó là kỳ thi đại học được phục hồi, hai người cùng thi đỗ, nên đôi thành vợ chồng.

Từ Ninh trước lúc xuyên tới chính là đọc đến đoạn đó. Còn một phần ba cuối cô chưa kịp đọc. Giờ ngẫm lại, nơi nữ chính xuống nông thôn hình như cũng là huyện Thành Nam của Hắc tỉnh. Trong truyện cũng từng nhắc tới núi Đại Thanh. Chẳng lẽ, nơi nam nữ chính sống và làm việc chính là Du Thụ thôn? Nếu vậy thì kỳ lạ, tên các thanh niên trí thức trong truyện lại không trùng với những người cô đang sống cùng…

Đêm hôm ấy đọc đến đoạn ấy, nếu chịu khó tìm cách mở không gian ra ngay thì bây giờ đâu phải vắt óc nghĩ ngợi. Tay cô vô thức sờ lên đầu, chạm vào băng gạc, nhủ thầm lát về phải ghé qua nhà Hàn đại phu xin thêm ít thuốc.

Chợt một suy nghĩ thoáng qua trong đầu. Nếu hôm qua cô không xuyên tới, thì nguyên chủ chắc đã không qua khỏi. Như vậy, thôn trưởng hẳn sẽ giao hai người gây tội – Lý Phượng Kiều và Lâm Thu Hoa – cho thanh niên trí thức quản lý. Nếu thế thì Du Thụ thôn giờ này đã không có hai cô gái ấy, cũng không có Từ Ninh.

Còn ba người kia – Trần Hướng Đông, Tôn Hạo và Cát Hồng Bân – vốn dĩ ít nói, sống thu mình. Nếu lại có thêm một người tử vong, hai người bị điều đi, thì ba người còn lại e rằng càng thêm lặng lẽ, nên trong truyện mới hầu như không được nhắc đến.

Nữ chính Lâm Diệu hình như là về quê lao động vào mùa thu năm 1969. Trong truyện có miêu tả cảnh cô ta vừa đến đã phải tham gia thu hoạch vụ mùa. Đôi tay trắng nõn cầm cuốc, xới đất đến nỗi nổi đầy mụn nước. Cũng may còn phòng livestream kia có kem chống nắng, nếu không da mặt đã bị nắng cháy bong tróc.

Bây giờ tính ra cũng chưa đầy một tháng nữa là đến mùa gặt. Nếu thật sự xuyên thư, thì nhất định phải nghĩ cách rời khỏi khu thanh niên trí thức trước khi nữ chính chuyển đến Du Thụ thôn.

Đang mải suy nghĩ, Từ Ninh bỗng nghe thấy giọng của vợ thôn trưởng:

“Từ thanh niên trí thức! Tới rồi! Không phải nói muốn đi gửi thư sao? Mau đi đi, trời cũng sắp trưa rồi, không đi thì trễ xe bò đó!”

Từ Ninh lúc này mới giật mình tỉnh lại, vội vàng đáp lời:

“Dạ vâng, thím, cháu đi liền đây!”

Nhưng thật ra, cô không định gửi thư. Bút tích của nguyên chủ cô còn chưa quen, phải luyện viết lại cho thuần thục đã.

Cô ghé qua Cung Tiêu Xã trước. Trong tiệm khá đông người. Mấy tờ tem phiếu nguyên chủ mang theo khi xuống nông thôn có vài tờ sắp hết hạn, Từ Ninh tính dùng cho hết. Cô mua hai cân đường đỏ, một cân bánh trứng, một cân muối. Đưa hai tờ phiếu đường, một phiếu bánh trứng cho người bán.

“Đường đỏ bốn hào tám một cân, hai cân là chín hào sáu. Bánh trứng bảy hào rưỡi, muối một hào rưỡi, tổng cộng một đồng tám hào sáu.”

Cô đưa tiền, xếp đồ gọn vào sọt rồi tranh thủ đi dạo một vòng. Đến quầy thịt thấy chen chúc quá, cô liền quay ra, không định mua gì thêm.

Những thứ trong không gian, Từ Ninh không định đem ra bán. Cô không muốn giống nữ chính trong truyện đi buôn chợ đen, vừa mạo hiểm, vừa dễ bị dòm ngó. Cách thời kỳ lưu thông lương thực tự do ít nhất còn mười năm, mà lương thực trong không gian cũng chẳng dư bao nhiêu. Đã chiếm lấy thân xác người ta, cô cũng không định bỏ mặc gia đình nguyên chủ.

Nghĩ tới cha mẹ nguyên chủ, cô lại nhớ tới một tình tiết trong truyện.

Hôm thôn trưởng ra đón đám thanh niên trí thức mới, đi cùng còn có một đôi vợ chồng và một đứa bé chừng hai, ba tuổi. Ba người đó không phải thanh niên trí thức, mà là cán bộ có lý lịch “thành phần không tốt”, bị đưa về nông thôn cải tạo. Khác với thanh niên trí thức được ngồi xe bò về điểm ở, ba người kia thì bị đưa tới chuồng bò để ở.

Khi xe bò chở họ đi ngang qua điểm ở của thanh niên trí thức, đứa bé trai bỗng chạy ào ra gọi: “Ba mẹ! Tiểu Mặc!” – còn gọi người lớn là “ca ca”. Cảnh tượng ấy ai nhìn cũng biết là một nhà, bảo rằng đoạn tuyệt quan hệ thì chẳng ai tin. Đứa nhỏ sau đó cũng theo cha mẹ đến ở chuồng bò.

Về sau, truyện không nhắc gì thêm đến gia đình ấy, chỉ có một đoạn vài năm sau – khi nam nữ chính đã kết hôn, một hôm ăn cơm chiều xong ra ngoài dạo bộ, đi ngang qua chuồng bò, tình cờ gặp một cậu bé chừng mười mấy tuổi, mặc áo quần rách rưới, xách thùng đi lấy nước. Lúc ấy, nam chính chỉ khẽ cảm thán một câu: “Thời đại, có người sống chẳng khác gì vật hy sinh.”