Bốn tháng Tư, tiết Thanh Minh, trường học nghỉ, Lăng Điền đến nghĩa trang Hải Loan để thăm bà cố của mình.

Bà cố là mẹ của bà ngoại Lăng Điền, là bà ngoại của mẹ cô, cũng chính là bà cố ngoại của cô, tiếng Thượng Hải gọi là A thái. Ông cố, bà cố, ông bà cố đều gọi là A thái. Dù sao thì sống đến tuổi này, giới tính đã không còn quan trọng nữa rồi. Lăng Điền được người lớn dạy gọi là A thái từ nhỏ, cho đến khi bà cố qua đời, tên được khắc trên bia mộ, cô mới biết tên thật của bà là Du Cúc Phân.

Bà cố mất năm 95 tuổi, thọ hơn tuổi trung bình của phụ nữ trong thành phố 10 tuổi, được xem là sống lâu. Bà cũng không mắc bệnh tật gì dai dẳng, tối hôm trước đi ngủ, sáng hôm sau không dậy nữa, ra đi thanh thản và nhẹ nhàng, bà không phải chịu đau đớn gì, con cháu cũng không vất vả. Hơn nữa bà sinh được một gái hai trai, con cháu sum vầy, bốn thế hệ sống chung một nhà, bà cố là một người phúc đức điển hình, khi còn sống được khen là có phúc, tang lễ được xem là hỉ tang, sau khi mất cũng được tin rằng sẽ phù hộ cho con cháu.

Là chị cả, Từ Linh Đệ đến nghĩa trang sớm nhất để quét dọn, nhổ cỏ, lau bia mộ. Nhưng vì là con gái, người chủ trì việc cúng tế hàng năm vào tiết Thanh Minh vẫn là người con trai thứ hai Từ Kỳ Lân. Trước đây các nghĩa trang công cộng ở Thượng Hải có thể đốt vàng mã và giấy bạc, khi đó có một câu nói rằng chỉ có vàng mã do con trai và con dâu đốt thì người mất mới nhận được, còn con gái đốt thì vô dụng.

Từ Kỳ Lân là người đến thứ hai, đợi chị cả dọn dẹp xong, liền bảo vợ là Vương Tiểu Mai bày ra vài món ăn và hoa quả đã mang theo, rót ba chén rượu, đặt ba bộ bát đũa. Trong đó, hai bộ dành cho hai người chủ của ngôi mộ, bộ còn lại dành cho Thổ Địa công.

Thời trẻ, Từ Kỳ Lân kinh doanh buôn bán nên rất coi trọng những nghi lễ này, sau khi bày biện lễ vật xong, anh ta đưa cho con trai Từ Quân Quân một đĩa sơn đỏ nhỏ và một cây bút lông, bảo Quân Quân tô lại tên của hai cụ trên bia mộ.

Từ Quân Quân đi cùng vợ và hai đứa con, đứa nhỏ vẫn còn bế trên tay, thấy phiền phức nên không muốn nhận bút, nói: “Sao lại phải để con tô?”

Người con thứ ba Từ Kỳ Minh nghe thấy, liền kéo con trai mình lại, nói: “Quân Quân không tô, vậy thì Bin Bin tô.”

Từ Kỳ Lân khách sáo với em trai, nói: “Không cần đâu, vẫn là Quân Quân tô.” Nói xong anh ta nháy mắt ra hiệu với con trai mình, tặc lưỡi một cái, nhẹ giọng nói: “Ngoan nhé.”

Từ “ngoan” được nhấn mạnh, như thể đang ám chỉ một sức mạnh thần bí nào đó.

Vợ của Từ Kỳ Minh là Trần Thọ Trân đứng bên cạnh lẩm bẩm: “Bin Bin cũng là cháu trai mà, cũng có thể tô được chứ…”

Từ Kỳ Lân vờ như không nghe thấy, ánh mắt thúc giục Vương Tiểu Mai bế đứa bé, trong khi cây bút lông đã được nhét vào tay Từ Quân Quân.

Từ Linh Đệ tự nhận mình là người ngoài, đứng cùng chồng là Lăng Kiến Quốc để xem trò vui. Mẹ của Lăng Điền, Lăng Tiệp cũng chỉ khẽ cười khẩy, đứng nhìn hai người họ ngoài ba bốn mươi tuổi, thuộc thế hệ 8x bị người lớn kéo qua kéo lại như trẻ con.

Trong khi đó, Lăng Điền chỉ muốn mọi chuyện kết thúc nhanh chóng. Bộ phận thực tập của cô gần đây đang chạy một dự án, hôm qua là hạn chót nên tất cả mọi người phải làm thêm giờ suốt đêm, cô ngủ lúc 3 giờ sáng, giờ đang buồn ngủ đến mức đầu óc lơ mơ. Lại gặp đúng ngày âm u sau cơn mưa đầu xuân, không khí ở nghĩa trang ven biển đặc biệt ẩm ướt và lạnh lẽo, gió biển thổi vào khiến cô đau buốt tận xương. Cô kéo mũ áo hoodie lên, quấn chặt chiếc áo khoác bóng chày, Từ Linh Đệ bảo cô cúi lạy, cô cúi lạy, bảo cô vái, cô vái.

Nhưng tình cảm của họ vẫn rất chân thành, Lăng Điền luôn cảm thấy mình là thế hệ thứ tư được bà cố yêu quý nhất. Ngày xưa, mỗi lần cô đến thăm bà cố, bà luôn lén cho cô đồ ăn, lúc về còn nhất định dúi cho cô ít tiền lẻ đi xe.

Bà cố bị bệnh tăng nhãn áp, vài năm trước khi mất đã không còn nhìn rõ, nhưng đầu óc vẫn rất minh mẫn, bà biết đi mấy bước là đến đâu, đồ vật để ở chỗ nào, hũ bánh quy trên tủ đầu giường, cái túi nhỏ dưới gối, bà sột soạt tìm kiếm, sau đó dùng đôi bàn tay nhỏ bé, gầy guộc nhét vào túi cô như thể một món bảo bối, khẽ dặn dò bên tai cô: “Đừng nói cho họ biết.” Tuy những thứ bà cho chỉ là những món đồ rất nhỏ, nhưng đó là bí mật chỉ thuộc về hai bà cháu.

“Đừng nói cho họ biết”, cô nghĩ về câu nói đó, như thể lại nghe thấy giọng nói của bà cố, cô cúi đầu nhắm mắt, thầm nói trong lòng: “Bà cố, cháu đến thăm bà đây.”

Trước khi nghỉ hưu, Từ Kỳ Minh tùng là một lãnh đạo nhỏ trong doanh nghiệp nhà nước, rất thích dạy dỗ người khác, thấy cô chắp tay khi bái, ông liền đến chỉnh sửa, nói: “Đây là động tác bái Bồ Tát, bái người thân phải thế này.” Nói rồi ông làm mẫu cho cô xem.

Lăng Điền từ bỏ việc suy nghĩ, ngoan ngoãn học theo và bái lại.

Toàn bộ nghi thức nhanh chóng kết thúc, Từ Kỳ Lân lại bảo Vương Tiểu Mai dọn dẹp đồ cúng, chia cho mỗi người một quả hoa quả.

Một quả chuối được nhét vào tay Lăng Điền, cô không có chút khẩu vị nào, lắc đầu không muốn. Từ Linh Đệ nhận thay cô, bỏ vào cặp sách của cô, rồi cũng dùng vẻ mặt và giọng điệu đó nói: “Ngoan nhé.” Trọng âm rơi vào từ “ngoan”, ám chỉ một sức mạnh thần bí nào đó. Lăng Điền đành phải nhận lấy, nhưng vẫn có chút nghi ngờ liệu mình, với thân phận là con con gái của con gái của con gái, có nhận được sức mạnh thần bí này hay không.

Nhiệm vụ tảo mộ hoàn tất, cả đại gia đình cùng nhau rời khỏi nghĩa viên đi về phía bãi đỗ xe.

Từ Linh Đệ đi ở phía sau, thấy Lăng Điền co ro, rụt cổ, liền vươn tay véo vào tay áo cô, bà định xem cô mặc có đủ ấm không, nhưng vừa véo xuống thì suýt nữa không chạm được vào cánh tay cô.

Từ Linh Đệ trách móc Lăng Tiệp: “Sao Điền Điền lại có vẻ gầy đi rồi thế này?”

Lăng Tiệp chưa kịp trả lời, thì Kim Tinh vợ của Từ Quân Quân, đã nghe thấy và hùa theo: “Thật đấy, vừa nãy em nhìn thấy cô ấy mà giật mình, sao lại gầy nhiều như vậy? Em muốn giảm cân cũng không giảm được…” Từ khi sinh đứa con đầu lòng, cô ấy đã nghỉ việc, mấy năm trước lại sinh thêm đứa thứ hai và tốn không ít tiền vào việc phục hồi sau sinh.

Từ Kỳ Minh chen vào giảng bài cho họ: “Bây giờ các cô gái đều giảm cân, nhưng thật ra đàn ông không thích gầy như vậy đâu, cô thế này là tốt rồi, Điền Điền thì quá gầy…”

Từ Linh Đệ tiếp lời nói với Lăng Tiệp: “Đừng có lúc nào cũng bận công việc, hãy quan tâm con gái nhiều hơn đi.”

Thấy thái độ đó của con gái, Từ Linh Đệ đặt tay lên người cô, vẫn muốn tiếp tục truy cứu trách nhiệm chăm sóc của cô.

Lăng Điền từ nhỏ đã không thích ăn uống, một bát cơm có thể ăn từ sáng đến tối. Từ Linh Đệ thấy vậy, luôn phải chạy theo đút, và cũng yêu cầu Lăng Tiệp làm theo. Nhưng Lăng Tiệp lại cho rằng, sở dĩ trẻ con không thích ăn cơm là vì người lớn cứ chạy theo đút. Mỗi lần nhắc đến chuyện này, cuối cùng lại biến thành Từ Linh Đệ khóc lóc kể lể Lăng Tiệp là đứa con "vô lương tâm", bà vất vả giúp nuôi con cho cô mà còn bị mang tội.

Thời gian trôi qua đã lâu, Lăng Điền sớm đã không còn phân biệt được việc bị đút cơm và việc không thích ăn, cái nào là nguyên nhân, cái nào là kết quả. Sợ hai người lại cãi nhau vì chuyện này, cô vội vàng giải thích: "Gần đây con phải đi thực tập, lại còn phải làm đồ án tốt nghiệp, có thể là hơi gầy đi một chút, bận xong đợt này sẽ ổn thôi."

Từ Kỳ Lân luôn mang dáng vẻ của một người gia trưởng, cười hòa giải: “Điền Điền là chị cả trong thế hệ thứ tư của nhà ta, chớp mắt một cái đã sắp tốt nghiệp đại học rồi. Cháu đã tìm được việc làm chưa? Hay là học tiếp lên thạc sĩ?”

Lăng Điền cười ngượng, nói: “Cũng gần xong rồi ạ.”

Từ Kỳ Lân lại hỏi: “Đi đâu thế?”

Lăng Điền đáp: “Một công ty game ạ.”

Từ Bin Bin đã ba mươi bảy, ba mươi tám tuổi nhưng vẫn là một người yêu thích game, cũng hỏi theo: “Công ty nào, công ty nào?”

“Điền Điền nhà chúng ta tất nhiên là vào công ty lớn rồi, trường học kém một chút còn không nhận hồ sơ, không phải ai cũng tùy tiện vào được đâu,” công ty lớn là từ mới mà Từ Linh Đệ học được, tên cụ thể là gì thì bà nghe xong quên ngay, nhưng cơ hội khoe khoang thì không thể bỏ lỡ, bà đứng bên cạnh giục Lăng Điền: “Điền Điền, con vào công ty nào thế, nói cho cậu và chú nghe đi.”

“Xạ Nguyệt.” Lăng Điền nói tên công ty.

Cô là sinh viên mỹ thuật, học chuyên ngành hoạt hình tại Học viện Mỹ thuật A. Theo số liệu do học viên công bố, sinh viên chuyên ngành này sau khi tốt nghiệp hầu hết sẽ làm công việc thiết kế mỹ thuật game hoặc hậu kỳ phim ảnh. Cô cũng không ngoại lệ, từ kỳ nghỉ hè năm thứ ba đã bắt đầu thực tập tại công ty game đó. Công việc tuy rườm rà và nhàm chán, nhưng cô làm khá tốt, trước kỳ nghỉ Thanh Minh, công ty vừa gửi cho cô thư mời làm việc chính thức.

Mấy năm nay, Từ Quân Quân tiếp quản công việc kinh doanh nhỏ của bố mình, lúc nói chuyện luôn tỏ vẻ hiểu biết mọi thứ, nói: “Ồ, Xạ Nguyệt hả? Coi như là một trong những công ty hàng đầu của ngành game rồi, nghe nói lương cao lắm, mỗi năm mấy chục vạn tệ, vào là có phí ký hợp đồng, còn được cấp quyền chọn cổ phiếu, đợi đến khi công ty niêm yết, là có thể tự do tài chính luôn.”

Từ Bin Bin cũng chen vào, nói: “Vậy sau này chúng ta chơi game của Xạ Nguyệt có được ưu đãi gì không?”

“Không có đâu ạ…” Lăng Điền nghe thấy thì thấy ngượng, vội vàng giải thích: “Con không phải vị trí cốt lõi, hơn nữa vẫn chỉ là thực tập sinh thôi.”

Cái gì mà quyền chọn cổ phiếu, tự do tài chính, cấp bậc của cô còn xa lắm, cô chỉ là củ khoai tây nhỏ nhất trong nhóm thiết kế giao diện người dùng mà thôi.

Từ Kỳ Minh lại bắt đầu giảng bài cho cô, nói: “Làm doanh nghiệp vất vả lắm, lại không ổn định, con gái tốt nhất là nên thi công chức hoặc biên chế. Với chuyên ngành của con, có thể làm giáo viên mỹ thuật ở các nhà văn hóa cộng đồng, trung tâm hoạt động thanh thiếu niên, vừa nhẹ nhàng lại vừa đàng hoàng, sau này còn có thể dạy con cái mình, đi xem mắt cũng rất được lòng người ta.”

Từ Linh Đệ nghe xong có chút không vui, bà bề ngoài thì khen ngợi nhưng ngầm lại nói lời mỉa mai, trước tiên hùa theo: “Đúng vậy, giống như Lăng Tiệp nhà chúng ta, đi làm ở công ty người ta gọi là Lăng tổng, kiếm được không ít tiền, nhưng bận tối mắt tối mũi, động một chút là tăng ca, đi công tác, chẳng lo được việc nhà.” Sau đó bà hỏi lại: “Anh có mối quan hệ nào không? Giúp Điền Điền nhà chúng ta tìm cách đi chứ.”

Từ Kỳ Minh đã nghỉ hưu được mấy năm, chút năng lực cuối cùng đã dùng hết vào việc lo cho công việc của con trai, nên tất nhiên là không có cách nào cả. Ông cười hì hì, nói: "Điền Điền tốt nghiệp trường 985, cần gì tôi phải nghĩ cách? Có bạn trai chưa? Chuyện này thì có thể bảo Bin Bin giới thiệu, ở sân bay của tụi nó có nhiều cậu trai điều kiện tốt lắm…” 

Lần này Từ Linh Đệ lại tỏ ra khá hứng thú, quay sang hỏi Từ Kỳ Minh:  “Có loại biên chế không? Công nhân hợp đồng thì đừng nhé. Người cũng phải cao một chút, ít nhất phải trên 1m85, Điền Điền nhà chúng ta cao mà…”

Lăng Điền thở dài, lấy lại tinh thần bước nhanh vài bước, bây giờ cô chỉ muốn mau chóng về nhà ngủ.

Mãi mới ra khỏi nghĩa trang, cả đại gia đình tản ra thành từng gia đình nhỏ, lên xe của mình.

Từ Quân Quân lái một chiếc Cayenne, Từ Bin Bin vừa đổi sang Audi, còn Lăng Tiệp vẫn đi chiếc Nissan Sylphy đã chạy được bảy tám năm, khiến Từ Linh Đệ nhớ đến chiếc Mercedes GLC mà con rể Điền Gia Mộc mới mua năm ngoái.

Khi chiếc Mercedess đó được mua về, Tiểu Điền đã lái xe đưa bà đi học đại học người cao tuổi. Từ Linh Đệ rất hài lòng, chụp rất nhiều ảnh trong và ngoài xe, tuy đã đăng lên mạng xã hội rồi, nhưng bà vẫn chưa có dịp khoe trực tiếp với họ hàng, nên cảm thấy có chút tiếc nuối.

Ngồi yên vị trên xe, bà hỏi Lăng Tiệp: “Cậu cả của con vừa nãy còn hỏi, sao không thấy Tiểu Điền đâu?”

Lăng Tiệp đang xem email công việc trên điện thoại, không ngẩng đầu lên, đáp: “Chẳng phải con đã nói với mẹ rồi sao, hôm nay anh ấy đi làm.”

Từ Linh Đệ cằn nhằn: “Nghỉ lễ quốc gia mà làm cái gì? Tảo mộ ở nhà cũng không đến.”

Lăng Tiệp nói: “Bên khách hàng của anh ấy có việc.”

Từ Linh Đệ hỏi: “Khách hàng không nghỉ lễ à?”

Lăng Tiệp đáp: “Khách hàng nước ngoài, người ta làm sao biết tiết Thanh Minh là gì?”

Từ Linh Đệ nghẹn lời, nhưng vẫn chưa tin hẳn, bà nín nhịn một lúc rồi lại lên tiếng: "Hai đứa đừng bảo lại cãi nhau đấy nhé? Vợ chồng từ thời trẻ đến giờ cũng đã lớn tuổi, sắp nghỉ hưu rồi, cãi nhau làm gì chứ?’’

Lăng Tiệp đặt điện thoại xuống, quay đầu nhìn mẹ và hỏi ngược lại: “Ai cãi nhau? Mẹ bảo là cãi nhau, rồi lại bảo chúng con đừng cãi, mẹ nói hết lời rồi còn gì.’’

Lăng Kiến Quốc cười hì hì, trực giác mách bảo rằng con gái đã nói hộ nỗi lòng của ông.

Từ Linh Đệ không phục, vẫn hỏi: "Vậy thì tại sao lại không đến?"

"Từ từ rồi nói, được chưa." Lăng Tiệp khởi động xe chạy đi, im lặng không nói thêm lời nào nữa.

Lăng Điền ngồi bên cạnh lắng nghe, trong lòng lại tự có phán đoán của riêng mình, bố mẹ lại cãi nhau rồi.

Bố mẹ cô không phải là chưa từng cãi nhau, vài năm trước còn từng cãi đến mức đòi ly hôn, sau đó không hiểu sao lại làm lành. Nhưng lần này, bố cô thậm chí còn không đến tảo mộ cùng gia đình, chắc chắn là cãi nhau rất gay gắt. Chỉ là họ luôn coi cô là trẻ con, nghĩ rằng những chuyện này cô đều không biết. Hôm nay cô cũng thật sự không khỏe, vừa mới lên đường đã thấy say xe, hoàn toàn không còn sức để quan tâm đến chuyện vặt vãnh. Giữa tiếng Từ Linh Đệ lải nhải, cô quấn chặt chiếc áo khoác hơn, kéo gối đầu sang một bên, dựa vào cửa sổ xe và ngủ thiếp đi.

Hơn một tiếng trên đường trở về thành phố, đợi đến khi cô mơ màng tỉnh dậy thì ông bà ngoại đã xuống xe. Cô nhìn ra ngoài cửa sổ, xe sắp đến trường cô rồi.

Lăng Tiệp quay đầu liếc nhìn cô một cái, như thể nhớ lại cuộc trò chuyện lúc nãy ở nghĩa trang, đột nhiên hỏi: “Bây giờ con nặng bao nhiêu cân?”

“Bao nhiêu cân?” Lăng Điền bị hỏi bất ngờ, đáp: “Hơn 90 cân ạ, lâu rồi con không cân.”

Lăng Tiệp lại nhìn cô, cẩn thận quan sát và nói: “Sắc mặt thì cũng được, nhưng mà đúng là gầy đi nhiều quá, người không thấy khó chịu chỗ nào chứ?”

Câu hỏi này được đưa ra rõ ràng là để cô xác nhận rằng không có vấn đề gì.

Lăng Điền vẫn cảm thấy choáng váng trong đầu, vô thức trả lời: “Không có cũng ổn ạ.’’

Lăng Tiệp suy nghĩ một lát, nói: "Mấy ngày nay mẹ có nhiều việc, tuần sau còn phải đi công tác, đợi mẹ về rồi đưa con đi bệnh viện kiểm tra nhé…"

Lăng Điền cảm thấy phản đối trong lòng, cô năm nay hai mươi hai tuổi, sắp đi làm rồi, thật sự không đến mức đi khám bệnh cũng phải có bố mẹ đi cùng.

“Không cần đâu mẹ, sắp có buổi khám sức khỏe tốt nghiệp rồi mà.” Cô tìm một lý do có sẵn để thoái thác.

Lăng Tiệp nghe cô nói vậy, dường như cũng thở phào nhẹ nhõm: “Thế cũng được, con tự chú ý một chút, đừng thức khuya nữa, ăn nhiều đồ bổ vào, đừng có suốt ngày gọi đồ ăn ngoài, lấy khoai tây chiên, trà sữa làm bữa chính.”

“Vâng ạ.” Lăng Điền chỉ biết đồng ý.

Cô biết mẹ chẳng qua chỉ là quan tâm một cách chiếu lệ mà thôi.

Sự phân công ban đầu trong gia đình cô là thế này—

Bố Điền Gia Mộc làm luật sư tại một văn phòng luật nổi tiếng, thu nhập cao, công việc bận rộn, phụ trách kiếm tiền.

Mẹ Lăng Tiệp làm việc trong bộ phận marketing của một công ty ngoại quốc về hàng tiêu dùng nhanh, mỗi tháng nhận một khoảng lương cứng, về cơ bản làm việc từ 9 giờ sáng đến 6 giờ tối, được nghỉ cuối tuần, có 20 ngày nghỉ phép năm, phụ trách chăm sóc con cái và mọi việc vặt trong nhà.

Cho đến năm Lăng Điền học lớp 10, Lăng Tiệp chuyển sang một công ty tiếp thị kỹ thuật số do đồng nghiệp cũ thành lập, ở tuổi ngoài 40, bà chuyển từ bên A (chủ đầu tư) sang bên B (nhà cung cấp), nhưng cũng chính thức bước chân vào một ngành hiếm hoi có tốc độ phát triển nhanh trong những năm gần đây, thu nhập của bà liên tục tăng lên, công việc đương nhiên cũng bận rộn hơn rất nhiều, và gần như không còn quan tâm đến cô nữa.

Lăng Điền không trách mẹ, một phần vì cô không thích bị quản, mặt khác là vì bản thân cô cũng không quá bận tâm.

Từ nhỏ cô đã có thể chất ăn mãi không béo, sau khi trưởng thành, chiều cao giữ nguyên ở mức 1m72, cân nặng cao nhất cũng chưa đến 50kg. Mỗi lần gặp họ hàng vào dịp lễ tết đều bị nói: "Lăng Điền sao mà gầy thế, gầy quá, ăn nhiều vào, đừng giảm cân nữa nhé."

Giờ lại là học kỳ cuối cùng của năm thứ tư, sắp tốt nghiệp rồi. Mấy tháng nay cô sống như một con chuột hamster chạy không ngừng nghỉ trong bánh xe bằng nhựa, vừa thực tập, vừa làm đồ án tốt nghiệp, thường xuyên thức đến rạng sáng mới ngủ, thậm chí còn thức trắng đêm. Tất nhiên cô cũng không ăn uống tử tế, đôi khi chỉ một ly trà sữa là xong một bữa. Cô nghĩ rằng mình gầy đi chẳng qua là vì những lý do đó, bây giờ mọi thứ đã qua rồi, chỉ cần nghỉ ngơi vài ngày là sẽ hồi phục thôi.