Tháng hai ở thôn Tiểu Hà, sớm tối vẫn còn sương giá, giữa trưa ánh nắng ấm áp, người làm đồng vẫn khoác áo bông dày mùa đông.

Đám đàn ông chân trần giẫm xuống ruộng lúa, dùng cào gỗ lật lớp đất đông ngủ suốt cả mùa đông; lũ trẻ thì hò hét đuổi theo đám cá chạch trong bùn, chạy nháo nhào khắp nơi, thỉnh thoảng sẩy chân té sấp, bùn đất dính đầy người, bị người lớn trong nhà quát mắng một trận, nhưng vừa đứng dậy là lại cười hì hì chạy tiếp.

Lưu Mãn Hạ tay xách giỏ tre, giẫm qua lớp cỏ ướt, bước thấp bước cao mà đi, nước bùn len vào kẽ dép cỏ khiến cậu rụt chân lại vì lạnh buốt, nhưng cũng không dừng bước.

Hôm nay là cậu làm theo lời dặn của a cha. Đầu xuân, rau dại ngoài đồng còn rất non, rau tề thái mọc ven bờ ruộng vẫn còn đọng sương, lá non xanh mướt trải rộng; bồ công anh mọc lá răng cưa, rau sam thì thân đỏ lá xanh, bò rạp trên luống ruộng thành từng mảng.

Nhà nông vừa mới vươn vai sau mùa đông dài, thóc gạo thu được mùa thu năm ngoái đã dùng hết quá nửa, mạ non chưa kịp xuống ruộng, trong bụng đã đói meo, đành đi hái rau dại mà lót dạ. Người trong thôn nấu ăn tiết kiệm, không dám dùng dầu muối nên vị nấu ra chẳng ra sao.

Nhưng nhà họ Lưu thì khác.

Cha của Mãn Hạ từ nhỏ đã gan lớn mật lớn, còn có sức khỏe phi phàm, tuy trong nhà vẫn lấy nghề trồng trọt làm chính, nhưng lúc nông nhàn còn nhận việc mổ heo thuê, là đồ tể có tiếng trong mười dặm tám làng, con dao mổ heo trong tay ông khiến heo thấy cũng ré lên, người thấy thì trầm trồ.

Tháng Chạp gần như ngày nào ông cũng cầm dao đi khắp nơi mổ heo chuẩn bị Tết, bận rộn nhất có thể một ngày mổ năm sáu con, trời còn chưa sáng đã đi, về tới nhà thì đã bước dưới ánh trăng, áo vải thô trên người dính đầy máu heo, nhưng túi tiền bên hông lại kêu leng keng.

Có nhà tính toán kỹ không muốn trả tiền mặt, thường dùng nửa tảng thịt để trả công, kiểu này Lưu Đại Sơn cũng nhận. Nhưng cũng có loại keo kiệt hơn, xách nửa giỏ lòng heo định qua mặt, nghĩ rằng đồ tể dù hung hăng cũng không thể vung dao mổ người.

Lưu Đại Sơn chẳng ăn mánh đó, một dao đập mạnh lên thớt, mặt đen như Diêm Vương, lưỡi dao sáng loáng lướt qua lớp da heo còn âm ấm, nhếch mép cười lạnh, lấy đi nửa tảng thịt, lúc về còn không quên xách luôn cả lòng heo.

Nhờ vậy, bếp nhà Mãn Hạ lúc nào cũng có mùi mỡ thịt, tuy phần lớn chỉ là đầu thừa đuôi thẹo, nhưng cũng khiến người ta phát thèm.

Mãn Hạ vừa khe khẽ ngâm nga, vừa ngồi xổm ngắt gốc trắng của tề thái bằng móng tay, vẩy vẩy rũ sạch đất rồi bỏ vào giỏ tre, rau xanh tươi non mơn mởn.

“Mãn Hạ ca! Mau nhìn cái này nè!” Chu ca nhi nhà đại bá đang ngồi xổm bên mé ruộng, giơ một cây tề thái có nhánh chia ra lắc lư nói: “Có giống tịnh đế liên thêu trên khăn tay của a thúc không?”

Mãn Hạ nhìn qua, cây tề thái kia mọc cong queo, so với hoa văn tinh tế a cha cậu thêu thì còn kém xa. Nhìn tiếp đến chân của Chu ca nhi, nửa gót giày đã chênh vênh ngoài mép ruộng, chỉ cần sơ sẩy là ngã nhào xuống ruộng nước.

“Chu ca nhi, đừng ngồi đó nữa.” Mãn Hạ lên tiếng nhắc nhở: “Qua bên này ngồi đi, ở đây cũng có nhiều rau tề, đủ cho cả hai chúng ta hái. Lỡ ngã xuống ruộng, a thúc ngươi chắc chắn sẽ mắng ta, còn nương ngươi chắc sẽ đánh ngươi đấy.”

“Dạ.” Chu ca nhi ngoan ngoãn đáp, từ từ đứng dậy, xách giỏ chạy nhỏ đến chỗ Mãn Hạ, bùn nước bắn tung tóe.

Hai tiểu ca nhi ngồi cạnh nhau, tay thoăn thoắt hái rau, không bao lâu giỏ của Mãn Hạ đã đầy cao lên hẳn, cậu nâng giỏ lên xem thấy giỏ của Chu ca nhi còn trống một nửa, liền bốc vài nắm rau bỏ sang cho đều.

“Xong rồi, chừng này cũng tạm đủ rồi.” Mãn Hạ đứng dậy, phủi cỏ vụn dính trên áo. Chu ca nhi cũng đứng lên, chống tay vào hông thở dốc, trán lấm tấm mồ hôi bị tay áo lau qua tạo thành một vệt bùn.

“Ừm.” Y đáp lời, giọng đầy vui vẻ sau khi hoàn thành việc.

Hai người sóng vai đi ra đường, ung dung đi về nhà, vừa đi vừa rì rầm kể chuyện vặt trong nhà, tiếng cười lan xa theo gió chiều.

“Mãn Hạ ca.” Chu ca nhi bỗng nhớ ra chuyện gì, kéo tay áo Mãn Hạ lay lay: “Mãn Hạ ca, mai tụi mình đi nữa nha? Lê ca nhi nói ở rừng trúc có đám rau mã lan mới mọc non lắm, bồ công anh cũng mập mạp, giờ vẫn chưa có mấy người biết đâu!”

Y nói mà mắt sáng rực như vừa nhặt được bảo bối.

Mãn Hạ lắc đầu, cười đáp: “Mai không được rồi, mấy hôm trước có người báo tin, đại ca ta mai về rồi.”

“Á!” Chu ca nhi khựng lại, rau trong giỏ cũng nảy lên, “Mãn Thương ca về rồi! Chuyện lớn vậy sao không ai nói với ta?!”

Y chu môi giận dỗi, nhỏ tuổi lại ham vui nhất, Mãn Thương đại ca xuất ngũ về nhà là chuyện vui lớn, vậy mà y lại là người cuối cùng biết.

“Thôi mà thôi mà, đừng giận.” Mãn Hạ cười xoa đầu y, “Chúng ta cũng mới biết tối qua thôi, có thương buôn từ thành tới, phong trần mệt mỏi, nói là đến báo tin trước cho nhà ta.”

Cậu hạ giọng, vui mừng nói: “Triều đình thắng trận lớn, bắt đầu cho giải ngũ, đại ca đã không còn tại ngũ từ cuối năm, tính ra thì mai chắc sẽ về tới.”

Nói rồi, mắt Mãn Hạ cũng sáng lên. Cậu nhớ năm đại ca đi, cậu mới cao đến vai ca. Giờ đã năm năm, không biết đại ca có còn nhận ra đứa em này không.

Đại ca nhà họ Lưu, Lưu Mãn Thương, bị cưỡng ép nhập ngũ bảy năm trước, chiến trường tận Tây Bắc, cách thủy hương miền Nam bọn họ xa vạn dặm. Mấy năm đầu không có tin tức, trong huyện chỉ truyền danh sách tử sĩ, mang theo vài lượng tiền trợ cấp đẫm máu.

Ban đầu người nhà họ Lưu còn trông từng ngày, mong một lời nhắn, nhưng sau nghe quá nhiều tiếng khóc xé ruột, cũng không dám hỏi, không dám nghĩ, không có tin tức là tốt rồi.

Mùa thu năm ngoái, biên ải đại thắng, tin về tới thôn Tiểu Hà thì đã là mùa đông, trạm dịch mang tới một phong thư do Mãn Thương nhờ người viết thay.

A cha Lan Tri cầm thư tay run đến mức suýt không giữ nổi tờ giấy mỏng, ông không biết chữ, nhưng vừa thấy mực đen là ngất xỉu ngay tại chỗ. Con ông đi khi mới mười ba tuổi, ngày ngày mong tin con, vậy mà khi thư tới tận tay lại bị dọa đến bất tỉnh.

May thay trời thương, trong thư Mãn Thương viết rằng mấy năm nay tuy gian khổ nhưng vẫn toàn mạng, giờ chiến sự yên ổn, đang xin giải ngũ về nhà, bảo mọi người đừng lo.

Cả nhà họ Lưu như sống lại nửa cái mạng, Mãn Hạ ngơ ngác nhìn cha và a cha, đầu ong ong, một lúc lâu mới hiểu ra — đây đâu phải thư nhà bình thường, mà là tin mừng như từ trời rơi xuống!

Chu ca nhi nghe xong, sắc mặt dịu lại, môi không còn chu lên như cái ấm treo nữa: “Hứ, vậy thôi, lần này tha cho ca ca ngươi, lần sau phải nói sớm đó nha.”

Y làm mặt bao dung trên gương mặt tròn trịa, Mãn Hạ nhịn cười, đưa tay nhéo má y: “Chu ca nhi ngoan, ta mừng quá nên quên mất. Nói nhỏ cho ngươi biết, a cha ta chuẩn bị nhiều món lắm, gà giết hai con, ngươi phải để bụng đó.”

Chu ca nhi nghe vậy, mắt tròn xoe như mèo thấy cá, vội vàng gật đầu lia lịa, còn vỗ ngực bảo đảm sẽ không ngốc tới mức ăn no trước. Nhưng lại nghiêm túc nói: “Nhưng… ta cũng ăn không nhiều đâu, chủ yếu vẫn phải để phần cho Mãn Thương đại ca ăn, huynh ấy đi đánh giặc, nói không chừng ngay cả bữa cơm nóng cũng không có mà ăn…”

Ở vùng sông nước Giang Nam này, chiến sự Tây Bắc với họ chỉ là vài mẩu chuyện trà dư tửu hậu. Với tiểu ca nhi như Mãn Hạ và Chu ca nhi, chiến tranh chỉ là thứ mơ hồ đáng sợ khiến người mất người thân, mỗi khi nhắc tới, người lớn hoặc thở dài, hoặc khóc òa.

“Chu ca nhi nhà ta đúng là hiểu chuyện.” Mãn Hạ xoa đầu y, dịu giọng nói, “Nhưng a cha chuẩn bị đủ món, không cần ngươi nhịn đói đâu.”

Hai người vừa đi, phía trước bỗng có bóng người chắn lối. Lý Tiểu Hà cũng xách giỏ tre, nhưng trong giỏ chỉ có một lớp mỏng rau dại, chưa đầy đáy giỏ. Chu ca nhi vừa thấy liền bĩu môi, theo phản xạ giấu giỏ rau ra sau, kéo Mãn Hạ đi vòng qua: “Mãn Hạ ca, mình đi nhanh lên.”

Ai ngờ Lý Tiểu Hà lại mỉm cười bước ra giữa đường chắn lối. Mãn Hạ nhíu mày, lạnh giọng: “Lý Tiểu Hà, tránh ra đi.”

Mắt Lý Tiểu Hà đỏ hoe, giọng run run: “Hạ ca nhi, nương bảo ta đi hái rau, trong nhà chẳng còn gì ăn rồi…”

“Ồ, vậy ngươi mau đi đi.” Nói rồi cậu kéo Chu ca nhi đi về mép đường, ra hiệu cho Lý Tiểu Hà đi trước.

Nhưng đối phương không nhúc nhích, ôm giỏ nhìn Mãn Hạ đầy sợ sệt, nghẹn ngào: “Hạ ca nhi, nhà ta thật sự không còn gì ăn, cả nhà đói đến không nhúc nhích nổi rồi. Hạ ca nhi có thể chia cho ta ít rau không?” Vừa nói vừa định kéo tay áo Mãn Hạ.

“Không.” Mãn Hạ gạt tay ả ra, vẻ mặt mất kiên nhẫn. Lý Tiểu Hà lúc nào cũng thế, hễ không được là giở chiêu khóc lóc, cứ như cậu bắt nạt người ta.

Chu ca nhi tức đỏ mặt, dậm chân: “Ngươi thôi ngay trò đáng thương đi! Đồ trong nhà ta, dựa vào đâu phải cho ngươi!”

Chiều buông nắng, khói bếp lượn, người trong thôn lục tục kéo nhau về, Lý Tiểu Hà đứng giữa đường, thỉnh thoảng lại lau nước mắt, tiếng khóc tấm tức theo gió chiều bay xa. Người đi ngang đều tò mò nhìn, hai tiểu ca nhà họ Lưu và cô nương Lý gia đứng giữa đường làm gì?

Mãn Hạ chẳng muốn dây dưa, nếu Lý Tiểu Hà không chịu đi thì để ả đứng đó mà hứng gió. Không ngờ ả đã quyết bám theo, bất ngờ nhào tới túm chặt tay áo Mãn Hạ, giọng cao vút: “Hạ ca nhi, cầu xin ngươi phát lòng từ bi! Rau gần đây bị hái sạch hết rồi, nương ta đói chịu không nổi nữa, làm ơn thương tình cho ta chút rau với…”

“Tránh ra! Bao tuổi rồi mà còn không biết xấu hổ, cướp trắng giữa đường hả?” Mãn Hạ giật tay áo khiến Lý Tiểu Hà loạng choạng suýt ngã xuống mương, cậu kéo Chu ca nhi bước lẹ.

Nào ngờ Lý Tiểu Hà vẫn làm bộ bị ức hiếp, ôm giỏ trống trơn, mặt trắng bệch cứ như vừa bị đánh đập. Quả nhiên, trò này câu ngay được thằng ngốc.

Vương Nhị Ngưu mười tám tuổi, tuổi tràn đầy máu nóng, suốt ngày mơ làm anh hùng. Tên ngốc này liền lao tới chắn trước mặt Mãn Hạ, nghênh cổ nói: “Hạ ca nhi, nhà họ Lý sắp chết đói rồi, ngươi hái được nhiều rau như vậy, chia cho nàng một ít có sao?”

“Hạ ca nhi…” Lý Tiểu Hà tranh thủ chùi nước mắt, “Ta thật sự không tìm được rau nữa rồi, hôm nay ngươi cho ta, sau này ta trả gấp đôi, cầu xin ngươi thương xót…”

Mãn Hạ chẳng buồn để tâm đám đầu đất, cậu còn bận về phụ a cha, đâu rảnh đứng đây lằng nhằng! Cậu trợn mắt, nhấc chân định đi, đám người này dám ngăn chắc?

Vương Nhị Ngưu thấy Mãn Hạ chẳng xem mình ra gì thì tức giận, tiểu ca nhi nhà họ Lưu này đúng là cậy mạnh hiếp yếu, chỉ mấy bó rau thôi, người ta khóc lóc cầu xin vậy mà cũng không chịu nhường.

“Hừ, Hạ ca nhi, ngươi đừng tưởng Lý Tiểu Hà chiếm được tiện nghi lớn của ngươi.” Vương Nhị Ngưu cứng giọng nói, “Rau dại là của trời ban, người trong thôn ai cũng có phần!”

“Ngươi nói bậy!” Chu ca nhi tức đến đỏ mặt, suýt nữa lao lên đánh, “Bọn ta có ngăn cô ta đi hái đâu, sao lại phải chia rau trong giỏ của ta?!”

Vương Nhị Ngưu cười nhạo một tiếng: “Thôi đi, ngươi không nghe nàng nói à? Hai người các ngươi đều hái hết rau dại gần đây rồi, người ta đi đâu mà hái nữa?”