Vừa bước sang tháng Tư, tiết trời vẫn còn vương chút xuân hàn chưa dứt, Cố Linh Lung cùng tỷ tỷ thứ xuất Cố Như Họa và muội muội thứ xuất Cố Như Uyển đang ngồi trong tiểu các làm việc thêu thùa. Nhà họ Cố đông huynh đệ, gia nhân thì ít, cũng không dư dả bạc mà nuôi kẻ chuyên làm may vá, bởi thế áo xiêm của nam nhân trong nhà đều do nữ nhân trong nhà lo liệu.

Cho nên, Cố Linh Lung – người từ nhỏ đến lớn chỉ biết thêu vài mũi thập tự – kể từ khi đến đây đã mười một năm, bị ép học làm kim chỉ, ngày nối ngày, năm nối năm, tay nghề cũng đã thuần thục vô cùng.

Ai ngờ tiểu thư đích xuất đường đường của Cố gia lại có ngày hôm nay?

Chuyện cũ chẳng thể truy, nhắc tới chỉ thêm buồn, chi bằng không nói nữa, dù sao nàng cũng đã sống sót. Sống ở đâu, sống ra sao… đều chẳng phải do nàng quyết định.

Tỷ tỷ thứ xuất Cố Như Họa lớn hơn nàng ba tuổi, tay đã có lực, nên đem việc may áo – loại việc nhẹ nhõm này – phân cho hai muội muội, còn mình thì nhận phần nặng nhọc hơn là vá đế giày, cúi đầu chăm chú kéo từng đường chỉ gai thô, tiếng dây gai soàn soạt khiến xương cốt người nghe cũng phải ê ẩm.

Muội muội thứ xuất Cố Như Uyển nhỏ hơn nàng một tuổi, mấy ngày trước vừa rụng hai chiếc răng sữa, khoảng thời gian này có thể không mở miệng thì tuyệt không mở, hoàn toàn lĩnh hội tinh túy câu “trầm mặc thị kim”. Khi cười cũng chỉ khẽ mím môi, khóe miệng hiện hai lúm đồng tiền, trông vừa đáng yêu lại vừa rụt rè.

Không chỉ riêng Cố Như Uyển rụt rè, nữ quyến trong nhà, trừ hạ nhân ra, đều là dạng rụt rè cả, thường ngày cúi đầu khép vai, ngay cả đầu cũng chẳng dám ngẩng. Tổ mẫu hiện tại tuy đã có phong hiệu An nhân, nhưng lúc đi đứng vẫn cúi đầu nhu hòa, bước chậm không vội, thân thể run run như gió thổi cành liễu.

Nữ quyến Cố gia đều bị bó chân, Cố Linh Lung cũng từng bị ép bó, chỉ là lúc ấy nàng hiếu cường mà lại chẳng thể đổi được hoàn cảnh khốn khổ, mọi sự trái với tam quan và tính tình nàng đều phải thụ động chịu đựng. Sau khi ngón chân bị bẻ gãy dẫn tới cơn sốt cao liên tục, nàng suýt nữa mất mạng.

Tổ phụ cùng phụ thân suy đi tính lại, thấy đứa con gái đích xuất duy nhất trong nhà nếu mất mạng thì không ổn, đành phải thỏa hiệp, cho nàng bỏ bó chân. Xương chân sau đó cũng chẳng lành lặn, đến nay vẫn mềm oặt, dùng tay bóp nhẹ đã thành hình cung nhỏ. Tổ mẫu cũng không ép nàng bó lại nữa, chỉ cho làm giày miệng hẹp, khiến nhìn qua chẳng khác gì người từng bó chân.

Chính vì đôi chân này, phụ thân phải dốc tâm trí định hôn cho nàng.

Năm ấy nàng mới sáu tuổi, cả người đều chết lặng, chỉ thấy rằng một đời sống thêm thế này... chẳng bằng không sống. Sống thôi mà sao khổ vậy chứ? Nàng có thể chịu đựng mỗi ngày mang giày nhỏ, có thể nhẫn nại sự giáo dưỡng hà khắc của mẫu thân, có thể chấp nhận sáng tối đều phải thỉnh an trưởng bối, có thể cắn răng qua mùa đông chỉ ăn dưa muối, có thể nhẫn sống mãi trong cái tiểu viện vuông vức như lồng giam… nhưng không thể chịu nổi chuyện phụ thân cứ thế mà định thân cho nàng.

Kế hoạch ban đầu của nàng là ở Cố gia ẩn nhẫn hơn mười năm, sau đó thiên cao mặc chim bay, hải khoát mặc cá nhảy. Nàng là thiếu niên ưu tú đến từ thế kỷ mới, sao có thể giống mẫu thân hiện tại, cả đời tiêu hao trong một cái phủ đệ, đến lặng lẽ, đi cũng lặng lẽ?

Kết quả phản kháng là bị trưởng bối cấm túc nửa năm, mỗi ngày không được ra khỏi cửa, chỉ quỳ trên tháp nhặt đậu rèn tính, người nhà bảo nàng quá cứng đầu, không hề có phẩm hạnh ôn nhu tiết hạnh của nữ tử, cần phải mài giũa.

Tổ mẫu già yếu mỗi ngày đều mang nửa thăng tạp đậu đến, bảo nàng quỳ gối nhặt riêng đậu đỏ, đậu xanh, đậu hà lan, nhặt xong mới được đứng dậy. Trong khoảng thời gian đó, tổ mẫu luôn ngồi bên nàng, ngồi bên cửa sổ vừa làm kim chỉ vừa trò chuyện, còn nàng thì quỳ bên cạnh nhặt đậu.

Tổ phụ vốn là tú tài, những năm trước dạy tư thục kiếm tiền nuôi gia đình, đến khi đại bá cùng phụ thân đều đỗ tiến sĩ ra làm quan thì mới về ở ẩn tại gia, mở lớp khai trí cho hai tôn tử lớn. Sau khi đại bá nhậm chức nơi khác mang theo cả nhà đi, tổ phụ lại chuyển sang dạy mấy tiểu tôn nhi con của tiểu nhi tử. Tổ mẫu không biết chữ, sinh sáu con, cuối cùng chỉ còn ba người sống, hai nam một nữ, nữ nhi đã xuất giá, Cố Linh Lung cũng chỉ gặp qua vị cô cô ấy một lần, trông là một nữ tử tiết hạnh đoan trang, gả đi nơi xa, nhiều năm chưa từng quay lại.

Tổ mẫu là người rất có trí tuệ sinh hoạt, nhân hậu mà nghiêm khắc, như ép Linh Lung nhặt đậu vậy, mặc nàng khóc lóc giãy giụa, bà chỉ dỗ dành chứ quyết không buông lời “không cần nhặt nữa”.

Trí tuệ sinh hoạt của người già là – nữ tử phải hiền hậu, giữ mực thước, như thế mới sống được; tay chân phải siêng năng, bởi người siêng năng mới gây dựng nổi cuộc sống; quan trọng nhất là – không thể nghĩ quá nhiều, nghĩ nhiều sẽ biến đổi tính tình, tương lai nhất định khổ.

Nhưng đối với Linh Lung khi ấy, khổ hay không cũng chẳng quan trọng, bởi mỗi ngày sống ở Cố gia đã là cực khổ rồi, trên đời này e rằng không có ai sống thê thảm hơn nàng.

Linh Lung cứ khóc mãi, khóc đến nỗi làm đổ cả mẹt tre đựng đậu, hạt đậu vãi đầy tháp, tổ mẫu cũng không nổi giận, chỉ buông kim chỉ xuống, từng hạt từng hạt nhặt lại vào mẹt, miệng lẩm nhẩm kể rất nhiều chuyện, toàn là chuyện đời bà từng trải và những kinh nghiệm sống từ đó đúc kết mà nên.

Linh Lung từ nhỏ đã có khí tính cao, mang theo phần kiêu ngạo, khiến phụ thân giận không ít lần, cũng khiến mẫu thân khóc không ít phen. Ở Cố gia, con trai là trách nhiệm của phụ thân, mẫu thân chỉ lo cơm nước thường nhật, không thể can thiệp cách dạy dỗ. Con gái mới là phần mẫu thân gánh, phải dạy quy củ, kim chỉ, bếp núc và nữ công gia chánh. Linh Lung mà kiêu ngạo như thế là mất bổn phận nữ nhi, cũng là do mẫu thân thất trách, không dạy dỗ đến nơi đến chốn. Vì vậy phụ thân hay quở trách mẫu thân, tổ phụ cũng có lời trách cứ nàng dâu, cho rằng nàng dung túng con gái quá đỗi, mới khiến con mất đi giáo dưỡng. Sau cùng, việc giáo dưỡng Linh Lung chuyển sang tổ mẫu lo liệu.

Mẫu thân ôm nàng vừa khóc vừa mắng “nghiệt súc, sao chẳng chịu nghe lời”, khi ấy Linh Lung chỉ thấy, sống ẩn nhẫn như thế chẳng bằng chết quách đi, ở cái nơi này, một ngày nàng cũng không sống nổi…

Ai, nhưng sau cùng vẫn là sống tiếp. Vì sao nghĩ thông? Là tổ mẫu kể nàng nghe một vở tiểu hí mang tên 《Truy Lý》, nội dung là chuyện tình kiên định giữa Trương sinh và tiểu lý, gian truân mà khó thành, nhưng tổ mẫu lại không nói đến đó, mà kể về chuyện cá chép đỏ thoái vảy hóa làm người. Nói rằng thần tiên muốn làm người còn phải qua bảy nạn tám tai, từng mảng tiên lân tiên cốt đều phải lột bỏ, từ bỏ pháp lực, cuối cùng chỉ còn tấm áo vải, vấn tay áo nấu cơm giặt áo, huống chi là người? Người chẳng có tiên lân tiên cốt, chỉ có thể lột bỏ khí tính cương liệt, tính tình bất thuần, mới có thể cùng người khác chung sống mà không xung đột...

Linh Lung nào phải kẻ ngốc, sao có thể không hiểu đạo lý ấy? Chỉ là nàng bị kiếp trước nuông chiều quá mức. Nàng đâu có thật tâm muốn chết? Nếu chết đi, người nhà sẽ thương tâm, mẫu thân vốn không có lỗi, sao phải chịu mất con?

Đã sống ở thời đại này, thì phải thuận theo quy tắc của thời đại, muốn làm người, nàng phải cải biến tính tình không hợp thời thế kia. Quá trình này chẳng khác gì lột vảy gọt xương, chỉ cần cắn răng chịu đựng, mọi thứ không hợp rồi cũng sẽ thành hợp.

Rốt cuộc vẫn phải sống thôi.

Sau nửa năm nhặt đậu, đầu óc nàng cũng trở nên hoàn toàn tỉnh táo. Đã đến thời đại này rồi, vậy thì chỉ có thể sống như người nơi đây. Những tư tưởng hão huyền, mơ tưởng vô căn cứ, đành bỏ hết.

Sau đó theo các thứ mẫu trong nhà học kim chỉ, phụ thân nàng – người không rõ tên húy, quan chức mấy phẩm – cũng có thiếp, hai thiếp một thông phòng, thiếp đều có con, chỉ thông phòng là chưa có. Nhưng nếu sinh con, e rằng cũng sẽ được nâng thành thiếp.

Cố Linh Lung khi đầu óc đã sáng suốt, cứ ngỡ mình lại phải bước vào cuộc chiến chốn khuê phòng. Dù sao nàng từng có một huynh trưởng đích xuất, nhưng mới năm tuổi đã mất, hiện tại chỉ còn một vị nhị ca là con chính thê, phụ thân lại có mấy đứa con thứ, trong đó có hai người còn là trưởng tử thứ xuất và thứ tử thứ xuất, tuổi còn lớn hơn cả đích tử. Nàng còn có tỷ muội thứ xuất… Nhiều thứ tử như vậy, mà đích xuất chỉ có hai huynh muội các nàng, đúng là cấu trúc gia đình quá không hợp lý!

Thế là nàng âm thầm đợi xem “trạch đấu”, muốn bảo vệ mẫu thân khỏi âm mưu của thiếp thất, mọi việc đều chuẩn bị sẵn sàng… Rồi đợi mãi… mới phát hiện – thời đại này căn bản chưa phát minh ra từ “trạch đấu”, bầu không khí cả nhà vô cùng đoàn kết hài hòa.

Thật là… anh hùng vô dụng đất dụng võ mà!

Mẫu thân nàng quản gia lo việc, lúc nhàn rỗi cũng không thể rảnh rang, vẫn phải làm việc thêu thùa như thường. Mấy vị thứ mẫu trong nhà thì… ngoan ngoãn hết mức, chẳng ai đi thăm bạn đánh bài tranh quyền đoạt lợi, đa phần đều ở trong phòng làm kim chỉ. Mùa hè thì chuyển giỏ thêu ra dưới tán cây trong sân, vừa khâu vá vừa trò chuyện nhè nhẹ, tiếng nói còn không bằng tiếng ve kêu trên cây, cười cũng không thành tiếng, chỉ khẽ mím môi. Mùa đông thì vài người tụ lại chỗ tổ mẫu, vì ở đó than lửa đủ, còn đốt cả lò sưởi, rất ấm áp. Tới nơi ấy rồi, cả nhóm lại càng trầm lặng, có thể suốt ngày không nói tiếng nào mà chăm chỉ may vá.

Trong nhà có khách tới, các bà ấy còn phải xuống bếp giúp nấu ăn, bởi Cố gia chỉ thuê hai đầu bếp, mỗi khi lễ tết, căn bản là không xoay sở xuể.

Về phần tiểu thiếp vén rèm cửa, dâng nước rửa chân cho chính thê... trừ phi vị thứ mẫu kia cũng phải ngủ cùng chính thê, chứ mấy chuyện vệ sinh trước khi lên giường này, há có thể để chính thê tự thân động thủ? Đương nhiên, nếu chính thê có nha hoàn sai khiến thì mấy việc vặt vãnh ấy cũng không cần đến thứ mẫu phải làm.

Mẫu thân của Linh Lung cách ba ngày lại gọi hai vị thiếp kia đến nói chuyện, nói mãi nói mãi thì cùng nhau nghỉ lại một nơi, Cố phụ cũng chẳng nói gì, chỉ tự mình lui về thư phòng ngủ...

Hòa thuận đến mức ấy, còn có thể đấu thế nào?

Người lớn trong nhà không có chuyện mờ ám, con trẻ trong nhà tự nhiên cũng thân thiết, huynh trưởng thứ xuất cùng đích xuất hằng ngày cùng nhau đọc sách, cùng ngủ một phòng, thậm chí còn đổi nhau mặc y phục, giày dép, đối với chính thê cũng đều hiếu thuận như nhau. Trừ lúc tranh luận văn lý, chưa bao giờ phát sinh xung đột. Các tỷ muội cũng như vậy, sau khi Linh Lung bộc lộ tính cách riêng, Cố mẫu cùng tổ mẫu lo sợ các muội muội học theo gương xấu, liền cẩn trọng dạy dỗ một thời gian, xác định Linh Lung đã thu liễm cái tính bướng bỉnh kia rồi, mới yên tâm để các tỷ muội thân cận.

Tổ mẫu tuổi đã cao, mắt mờ tay run, chỉ phụ trách cắt vải và khâu ráp, mấy việc tỉ mỉ nhỏ nhặt đều phân xuống cho người khác trong nhà làm, hai vị thứ mẫu chính là lực lượng chủ yếu. Bởi lẽ vải vóc thời này chủ yếu là đay và bông, mặc không bền, giặt vài lần là mất dáng, hồ cứng lại thì phiền phức, hơn nữa đồ đã hồ cứng mặc lên rất khó chịu, hồ đôi lần là chẳng còn mặc được nữa, chỉ có thể dán vào làm giày. Trong nhà người đông, đặc biệt là nam tử đông, tám đứa nhỏ quần áo, giày vớ cộng lại cũng thành đại công trình, ngày ngày chẳng lúc nào được nghỉ. Tơ lụa, gấm vóc cũng có, nhưng với bổng lộc của phụ thân nàng, cũng chỉ đủ cho mỗi người trong nhà làm một bộ, ngày thường vẫn phải mặc vải thô.

Linh Lung từng đọc truyện xuyên không, trong đó có tiệm may sẵn, bảo rằng quần áo các nhà quyền quý đều do tiệm may sẵn làm rồi đưa đến tận nơi… hẳn là xuyên không trong truyện không giống kiểu xuyên của nàng, nơi này, phần lớn quần áo trong các nhà đều do nữ nhân trong nhà tự làm. Như Cố gia, có chút của cải, còn có thể mua vải về dùng, những nhà không khá giả thì vải vóc chỉ có thể do người trong nhà tự dệt.

Cố mẫu không rảnh dạy nữ công, liền giao cho tổ mẫu, tiện thể sai hai vị thiếp đến hầu chuyện giải sầu, lại tiện thể dạy Linh Lung nữ công.

Đợi nàng có thể tự đo người, cắt vải, may giày thì kỹ nghệ ấy cũng xem như thành thạo. Còn về thêu hoa, phối sắc thì hai vị thứ mẫu tay nghề cũng thường, chỉ dạy được chừng nào hay chừng ấy, còn học được đến đâu, có thể vượt hơn thầy hay không, thì phải xem tư chất từng người.

Ba nữ nhi trong nhà học đều không tệ, ngay cả Cố Như Uyển nhỏ nhất, mũi kim cũng ngay ngắn chỉnh tề, hoa thêu quy củ đúng mực, không xuất sắc nhưng cũng chẳng lạc hậu. Cố Như Họa càng giỏi nữ công, đã có thể một mình làm giày bông mùa đông. Linh Lung thì kém hơn hai người ấy một chút, vấn đề duy nhất là nàng sức tay yếu, không thể đâm kim xuyên qua đế giày dày, cùng lắm chỉ giúp tổ mẫu vá áo bông.

Thân là tiểu nương quan gia đã mười một năm, Linh Lung vẫn trong trạng thái “mò trong bóng tối” với thời đại này, điều ấy có quan hệ với nam nhân trong Cố gia. Họ chưa từng mang chuyện bên ngoài về nói trong nhà, thành ra Linh Lung muốn thăm dò tin tức cũng không biết từ đâu.

Huynh trưởng đều học kinh sử tử tập, học tại thư viện, nữ quyến không được phép bước vào, nữ nhi trong nhà lại càng không được học văn viết chữ, dạy dỗ chỉ ở hình thức khẩu truyền, người lớn nói quy củ, con trẻ nghe theo là được, tốt nhất nên ghi tạc trong lòng, sau này dùng dạy lại con cháu mình.

Linh Lung có một lần bày tỏ với Cố phụ rằng mình cũng muốn biết chữ, lại bị ông trách mắng suốt nửa canh giờ. Lời lẽ không nặng nề, nhưng Linh Lung không thích nghe, biểu hiện rõ sự phản kháng, Cố phụ lại không tiện tức giận với nữ nhi, bèn viện cớ tránh vào tiền viện, muốn để Linh Lung tự buông bỏ ý niệm học chữ ấy.

Một trận mắng ấy khiến Linh Lung suýt nữa nổi giận cãi lại, nhưng sau cùng nàng cố nhịn, siết chặt ngón tay mới không lên tiếng. Nàng hiểu rõ, đây cũng là một lần “lột da”, nàng phải gạt bỏ hết những gì mình tưởng là hợp lý, chỉ có thể thuận theo quy củ mà Cố phụ định ra cho nàng.

Mỗi lần bị “lột da”, Linh Lung đều có một lần “bùng phát nhỏ”, không dám phản kháng lộ liễu, bèn lấy vải vốn định làm áo cho Cố phụ ra cắt cắt may may, làm thành một bộ đồ cho con mèo tam thể trong nhà, rồi cố tình sai người đưa con mèo sang tiền viện, chọc tức Cố phụ.

Cố phụ trông thấy, dở khóc dở cười, nhưng cũng không muốn mất thể diện trước vợ con, bèn tự mình bắt lấy mèo tam thể, lột bộ đồ kia xuống, giấu sau giá sách.

Chung quy vẫn là phụ nữ con gái một nhà, chẳng có thâm thù đại hận gì, chuyện ấy cuối cùng cũng chìm vào quên lãng. Chỉ là tổ mẫu cười híp mắt, lấy tay chọc chọc Linh Lung vài cái.

Kỳ thực Cố phụ rất thích nữ nhi có cốt khí, nhưng nữ hài tử có cốt khí quá mức, ngày sau sẽ khó sống yên. Trong xã hội trọng nam khinh nữ này, nam nhân biết rất rõ đồng loại mình thích gì, kiêng kỵ gì. Như Linh Lung, tính cách quá rõ ràng, sau này e rằng khó tránh gia sự bất an... Cố phụ chỉ có thể để thê tử mài mòn cốt khí của nữ nhi, khiến nàng càng phù hợp với quy tắc sống hiện tại hơn.

Linh Lung dù sao cũng có cách tư duy của người trưởng thành, tuy phần lớn không hợp với hoàn cảnh nơi đây, nhưng lý trí qua đi, nàng vẫn hiểu được tâm tư của các trưởng bối trong nhà. Thời này nuôi lớn một đứa nhỏ chẳng dễ dàng, đã dưỡng rồi thì phải chịu trách nhiệm cho tương lai nó, thà hao chút tâm sức cũng phải dạy dỗ tử tế, nhất là Cố gia hiện tại đang thời hưng thịnh, con cháu trong nhà lại càng cần được giáo dưỡng tốt.

“Cổ thư có nói: ‘Nữ tử nên tri thư đạt lễ’, ý chính là, nữ nhi cũng có thể học chữ biết sách, không đọc sách thì làm sao hiểu lễ rõ lý?”

Linh Lung không trực tiếp nói với Cố phụ, mà nhờ tổ mẫu truyền lời đến Cố tổ phụ. Dĩ nhiên, nàng còn có thể nói thêm vài lời trích cổ, chỉ là, nàng không thể, một đứa nhỏ chưa biết bao nhiêu chữ, sao có thể ăn nói đâu ra đó? Như vậy đã đủ, những điều khác, Cố tổ phụ tự khắc sẽ suy nghĩ.

Cũng bởi Cố tổ phụ trong lòng có dã tâm, muốn gả vài nữ nhi trong nhà vào những gia tộc cao hơn Cố gia, mượn quan hệ thông gia tích góp thêm nhân mạch cho đám nam nhi trong nhà. Suy tới tính lui, thấy để các nữ nhi biết chút chữ nghĩa cũng không tệ, người đời nói tới Cố gia cũng có thể gọi là “thư hương môn đệ”.

Chỉ là trong nhà không có ai đủ khả năng truyền dạy, mời riêng một vị phu tử thì có vẻ chuyện bé xé ra to, để các nàng học cùng đám nam nhi lại càng không thể. Vì điểm này mà Cố tổ phụ suýt thu hồi quyết định cho nữ nhi học chữ.

Cố phụ nghe được quyết định của Cố tổ phụ, cũng là đau đầu không thôi. Nay thời thế thế nào, nữ tử biết chữ rất hiếm. Thanh lâu có kỹ nữ biết ngâm thơ làm từ, nhưng chỉ để giữ chân khách, gia đình tử tế nào lại đi mời bọn họ vào dạy con gái nhà mình? Các tiểu thư thế gia tuy cũng có đọc sách, nhưng với thân phận hiện tại của Cố phụ, ngay cả cửa người ta còn chưa chạm tới, huống gì mời về làm phu tử.

Quả là chuyện khiến người ta nhức đầu.

Đúng lúc ấy, nhà trượng phu tương lai của Linh Lung đưa tin tới, nói trong tộc có một vị cô cô xuất giá rồi lại hồi môn, phụ mẫu, huynh đệ không muốn nàng ảnh hưởng thanh danh các nữ nhi khác trong nhà, định đưa nàng vào chùa tu hành, nhưng cô cô ấy tính tình cứng cỏi, không chịu đi. Lại vì hồi nhỏ từng học vài năm chữ nghĩa, có thể dạy người làm nữ phu tử mưu sinh. Nghe nói Cố phụ muốn dạy chữ cho nữ nhi trong nhà, bên đó liền tiến cử vị cô cô ấy.

Tin tức kịp thời này lại khiến Cố phụ càng thêm lưỡng lự, nữ nhi đích xuất trong nhà đã có tính không nhu thuận, nếu lại thêm một nữ phu tử cứng đầu đến dạy, chỉ sợ nữ nhi vất vả lắm mới uốn nắn được lại đi lệch đường, thì thật không đáng.

Nhưng Cố tổ phụ lại đập bàn quyết định giữ người ấy lại.

Nguyên do vẫn là liên quan đến nhà trượng phu tương lai của Linh Lung.

Cố phụ đã đính hôn cho Linh Lung với một nhà thế tộc chân chính - Bình gia ở Bình thành. Chỉ là vị hôn phu của nàng lại là chi bên cạnh của chi bên cạnh, đã sớm bị dòng chính gạt ra ngoài, không còn giao hảo. Cố phụ xuất thân hàn môn, là đồng niên với phụ thân vị hôn phu của Linh Lung, tuy Bình gia cũng họ Bình, nhưng mấy đời qua đã chẳng còn liên hệ gì với chi chính, gia cảnh cũng chẳng hơn gì Cố gia, thậm chí còn không bằng, rất là túng thiếu. Chỉ là Cố phụ và Bình phụ thân giao tình sâu đậm, cảnh ngộ đôi nhà cũng không ảnh hưởng tới giao tình của họ. Sau khi Bình phụ thân đổ bệnh, Cố phụ thường giúp đỡ, còn đưa Bình nhị lang mới đỗ tú tài vào quan học học hành. Tiếc rằng Bình phụ thân vận mệnh không thuận, thân thể lại kém, nhị lang mới vào quan học không lâu thì ông đã một bệnh mà mất, trước khi mất còn gửi gắm hai đứa con trai cho Cố phụ chăm sóc. Cố phụ tính tình nghiêm cẩn, nhưng trọng tình bạn, thấy bạn nhờ cậy nơi lâm chung, liền nghiêm túc nhận lời.

Bình đại lang tư chất bình thường, đọc sách hai năm tự biết không có hy vọng, bèn ra ngoài tìm kế sinh nhai. Nhưng Bình nhị lang tư chất tốt, học hành có vọng, dung mạo cũng tuấn tú, chỉ tiếc từ khi Bình phụ thân mất, nhà chẳng còn ruộng vườn gì, việc học toàn nhờ mẫu thân và đại ca đi làm thuê nuôi dưỡng, vẫn không đủ, thường phải nhờ Cố phụ tiếp tế.

Sau khi chân Linh Lung hỏng, Cố phụ suy nghĩ hồi lâu, quyết định để nàng và Bình nhị lang đính hôn. Tuy rằng hai người tuổi chênh lệch khá lớn, nhưng Bình nhị lang còn phải thủ hiếu và thi cử, cho tới khi đỗ tiến sĩ cũng mất vài năm, đến lúc ấy vừa vặn “kim bảng đề danh, động phòng hoa chúc”, cũng coi như một chuyện tốt đẹp trong đời.

Quả thực là muốn để Linh Lung gả đến một nhà đã biết rõ gốc gác, lại thêm nhà ấy thụ ân sâu nặng của hắn, dẫu cho Linh Lung có chỗ nào không hợp, nhà họ Bình cũng không dám khiến nàng phải chịu ủy khuất.

Vì vậy, Cố phụ liền cùng Bình thị thương nghị, định ra mối hôn sự cho hai người, từ đó cũng có danh nghĩa chính đáng để tiếp tế cho Bình nhị lang.

Do bởi cớ này, hai nhà giao hảo thân mật, nữ tiên sinh do nhà họ Bình tiến cử, tự nhiên cũng khó mà từ chối.

Từ đó, Linh Lung cùng tỷ muội thứ xuất trong nhà có được cơ hội học đọc chữ viết, tuy rằng vị nữ tiên sinh kia chỉ truyền dạy 《Nữ tắc》《Nữ Luận Ngữ》《Nữ giới》v.v., gọi chung là “nữ tứ thư”, song đối với Linh Lung mà nói, học mấy thứ ấy vốn chẳng phải trọng điểm, chỉ là có cái cớ, để sau này đọc sách sơ ý lỡ miệng dẫn kinh trích nghĩa cũng chẳng ai bắt bẻ được.

Lại nói đến chuyện hôn sự, Bình nhị lang khi giữ tang, do kiêng kỵ thân thể tổ phụ tổ mẫu nhà Cố gia, không tiện đến cửa vấn an, đến sau mãn tang mới thường lui tới Cố gia, vừa thỉnh an, vừa nhân cơ hội cùng Cố phụ thỉnh giáo bài vở, chuẩn bị ứng thí. Lúc ấy Linh Lung tuổi còn nhỏ, nam nữ chi phòng cũng chưa nghiêm, mỗi năm đều có thể cùng Bình nhị lang gặp mặt, trò chuyện. Linh Lung về sau chẳng phản đối hôn sự với Bình nhị lang, chính bởi nàng nhận ra người ấy đích thực là bậc quân tử, dung mạo tuấn tú, cả người sạch sẽ như một cành trúc xanh.

Mỗi dịp lễ tết, hai người cũng trao đổi lễ vật trong phạm vi lễ nghĩa, Linh Lung tặng hắn thường là bao bút, bao quạt do chính tay mình làm, còn Bình nhị lang lại đáp lễ bằng châu chấu tre, chuồn chuồn gỗ – những món đồ chơi con trẻ. Cố tổ mẫu từng cười nói, Bình nhị lang quả là có lòng trong việc dỗ trẻ nhỏ.

Ba năm trước, Bình nhị lang thi đậu cử nhân, lại là giải nguyên đầu bảng, Cố phụ hoan hỉ uống đến say mèm tại nhà, sau khi tỉnh lại liền sai người thu xếp hành trang, đích thân đưa Bình nhị lang ra thuyền, để hắn du học ba năm, chờ hồi kinh dự khoa cử. Cố phụ nói: “Bình nhị lang chắc chắn không rơi vào Tam giáp bảng, nhưng học làm học vấn thì chẳng thể không quan tâm đến dân sinh kinh tế, viết văn nhất thiết phải có thực chất.”

Đưa tiễn Bình nhị lang xong, Cố phụ tiện thể lại định thân cho trưởng nữ, đối phương cũng là cử tử, học vấn không tồi, chỉ cần yên tâm học thêm hai năm, át hẳn cũng có thể đề danh bảng vàng.

Hai mối hôn sự nữ nhi đều không coi là cao môn vọng tộc, khiến Cố tổ phụ phần nào thất vọng. Song hai vị sanh tế đều là người có năng lực, ngày sau nếu ba nhà cùng nâng đỡ lẫn nhau mà tiến, cũng là việc tốt. Suy đi nghĩ lại, Cố tổ phụ liền dứt bỏ vọng tưởng dựa vào hôn sự kết thân, chuyển sang chuyên tâm chỉ điểm mấy nội tôn học hành.

Trong lúc du học, Bình nhị lang thường viết thư về Cố gia, đôi khi kèm theo chút đồ chơi nhỏ cho Linh Lung. Linh Lung đối với những món kia vốn không mấy hứng thú, lại chẳng tiện đem cho đệ đệ nhỏ, đành tìm một chiếc hòm gỗ, nhét hết vào trong. Vài năm qua, hòm gỗ đã gần đầy.

Thu năm ngoái, Bình nhị lang đã đến Kinh thành chuẩn bị ứng thí, nay đã vào mùa hè, bảng vàng hẳn cũng sắp dán.

Hôm kia, Cố phụ còn nói, Bình nhị lang có hy vọng vào được hàng “thứ cát sĩ”, tuy nói mấy vị đầu bảng đệ nhất hẳn là khó với tới, dù văn chương Bình nhị lang có tốt đến đâu, cũng khó tránh bị cho là tuổi còn quá trẻ, áp được một đám sĩ tử đọc sách nhiều năm, át sẽ gây nhiều tranh luận, thế nên được vào làm “thứ cát sĩ” cũng là điều đáng mừng rồi.

Vì vậy mà gần đây Cố phụ lúc nào cũng tinh thần sáng láng, mặt đầy hỷ sắc, vừa vuốt bộ râu lưa thưa vừa lộ vẻ mãn nguyện, nhìn đâu cũng thấy đẹp. Trong nhà cũng rạng rỡ hân hoan, chỉ chờ tin mừng đưa đến cửa.

Cũng vào thời điểm này, Linh Lung mới biết phụ thân nàng chỉ là lục phẩm quan, chức vị chẳng cao, tựa hồ quyền hành cũng không lớn, chỉ phụ trách sắp xếp văn thư, chỉnh lý hồ sơ cũ tại nha môn huyện, là chức vụ rất nhàn nhã.

Nơi này gọi là huyện Bình, quận Khai Dương, thuộc vùng Huy Nam.

Linh Lung học sử vốn không tốt, mấy năm nay lại càng quên sạch, chẳng rõ trong sử sách xưa kia Huy Nam có từng tồn tại nơi tên là Khai Dương quận chăng. Nhưng nàng lại nghĩ, có hay không cũng chẳng quan hệ, dù sao hiện tại nàng cũng chỉ là một hài tử nhỏ nơi khuê phòng, nội viện còn chẳng ra khỏi được.

Nếu không có gì bất trắc, quãng đường xa nhất nàng từng bước qua, đại khái chỉ là từ Cố gia đến Bình gia, tương lai, có thể sẽ theo Bình nhị lang bốn phương nhận chức, cũng có thể không.

Trải qua bao tháng ngày bị thực tại mài giũa, Linh Lung đã học được cách xét thời mà hành. Nếu gạt bỏ những gông xiềng trong lòng mà luận, thì cuộc sống ở Cố gia cũng không đến nỗi khó khăn – áo cơm không thiếu, chẳng cần bôn ba vất vả nuôi thân, việc nhọc nhất cũng chỉ là làm chút kim chỉ, mà việc này lại chẳng tính là ép buộc, mấy người vừa tán chuyện vừa làm cũng xong, không tính là khổ cực.

Cố Linh Lung ngày trước, kiêu ngạo lại hiếu thắng, xương cốt cứng cỏi, góc cạnh rõ ràng.

Cố Linh Lung bây giờ, đã biết hạ mình, tính tình cũng trở nên mềm thuận, đã thực sự giống như một tiểu nữ nhân nơi cổ đại.

Về điểm này, các nữ quyến trong Cố gia đều rất hài long, hài tử không còn xông bừa nghịch ngợm, mà đã học được “lấy nhu khắc cương”, ấy mới là thực sự hiểu chuyện.

Tầm nhìn của Cố tổ mẫu có hạn, trong lòng bà, khuê nữ nhà quan đều phải ôn lương, hòa thuận, giữ lễ, biết điều hiểu chuyện. Nếu xét theo tiêu chuẩn ấy, thì ba đứa cháu gái trong nhà đều đã đạt tới phẩm chất hiền lương như vậy, mai này gả đi, cũng sẽ không làm hỏng danh tiếng của Cố gia.

Bà ngồi bên cửa sổ, mỉm cười nhìn ba cô cháu gái như hoa như ngọc trong nhà, nghĩ: sang năm, trưởng tôn cưới thê tử, năm sau nữa, trưởng tôn nữ xuất giá, rồi kế đó, cháu trai cháu gái đều lần lượt thành hôn lập thất, nhà họ Cố chính là như thế mà hưng vượng truyền đời.