Năm kia, phương bắc vừa vào thu đã bắt đầu đổ tuyết, tuyết rơi liên miên mấy tháng trời, mùa màng thất bát, sau đó còn bùng phát thành nạn tuyết, vô số người dân chết đói, chết rét.

…

Thôn Vãn Hà, một xóm nhỏ thuộc trấn Đồng Giang, huyện Quảng Bình, phủ Khánh Châu. Nơi đây hẻo lánh, đến nỗi chiến tranh bên ngoài cũng khó lòng lan tới.

Hẻo lánh đến mức nào? Đi một chuyến ra trấn, cả đi lẫn về mất trọn bốn canh giờ đường núi.

Tin tức lan truyền chậm chạp. Khi tin về nạn tuyết ở phương bắc đến được đây thì đã hai năm trôi qua.

Hoàng hôn dần buông xuống phía tây, ánh vàng rực rỡ phủ khắp mặt đất, nhuộm thêm chút ấm áp cho chốn núi sâu nước biếc này.

Khi Triệu lão hán cùng con trai cả vai vác hai sọt đầy ắp đồ đạc trở về thôn, khói bếp đã lan tỏa khắp các nếp nhà.

Người nào mắt tinh nhìn thấy cha con họ, vội vàng từ bếp chạy ra, lớn tiếng gọi hàng xóm: "Triệu đại thúc và Triệu lão đại về rồi!"

Triệu lão hán đặt gánh nặng xuống dưới gốc đa cổ thụ đầu làng, chưa kịp nghỉ chân đã bị một đám bà lão, phụ nữ vây quanh. Tiếng nói ríu rít làm ông nhức đầu. Thậm chí có người không để ý còn thò tay định lục lọi sọt, khiến ông giận tím mặt, kéo giọng khàn đặc quát lớn: “Cấm sờ! Sờ lung tung lát nữa tôi biết chia thế nào! Con nhỏ nhà Ngô kia, còn dám động tay hả? Để tôi nói lại lần nữa, còn sờ nữa thì đừng trách tôi vác đòn gánh đánh người đó!”

Đường ra trấn quá khó đi, nếu không có việc gì hệ trọng, người trong thôn thường chẳng mấy khi ra ngoài.

Bởi vậy, hễ ai có việc ra trấn, cả làng đều nhờ vả mua giúp đủ thứ: nào là muối thô dùng hàng ngày, kim chỉ của các bà các mẹ, nào là kẹo mạch nha dỗ dành đám trẻ con hay mè nheo... Tóm lại, chẳng ai đi tay không về bao giờ.

Trước kia, Triệu lão hán cũng thường nhờ vả người làng mua đồ. Nhưng từ khi trong nhà sinh được cô con gái út yêu dấu, thì mười ngày nửa tháng ông lại phải lặn lội ra trấn một chuyến. Dù chỉ mua một cây kẹo hồ lô, ông cũng vui vẻ cuốc bộ mấy canh giờ đường núi.

Nhưng lần này không phải vì mua kẹo hồ lô cho con gái út. Trước đó, nhà ông đã tích cóp được kha khá trứng gà. Vừa hay có phiên chợ, Triệu lão hán liền cùng con trai cả mang trứng ra bán, tiện đường xem có kiếm được việc gì làm thêm không.

Vụ thu hoạch vừa mới xong. Năm nay thời tiết không thuận lợi, mùa màng chẳng ra gì. Mấy ngày trước, cả nhà đã vất vả bảy tám ngày thu hoạch lúa từ ngoài đồng về, cuối cùng cũng phơi phóng, đóng bao được một ít. Trừ phần phải nộp thuế, số còn lại nhìn mà lòng người trĩu nặng.

Năm nay nhà nào thu hoạch cũng kém. Những người đàn ông siêng năng thu hoạch xong sẽ nghỉ ngơi vài ngày rồi lên trấn tìm việc. Nhà họ ở trấn chẳng có người quen, loanh quanh mãi cũng không tìm được việc, còn gặp phải tên quản sự hợm hĩnh, bị hắn phun cho hai bãi nước bọt rồi đuổi đi.

Hai cha con thấy trời đã muộn, đành mang trứng gà đi bán, rồi ghé vào tiệm tạp hóa mua muối thô, nước tương và kim chỉ mà người làng nhờ. Không quên mua cho cô con gái út bé bỏng đang mong ngóng một gói kẹo mạch nha, rồi vội vàng thúc nhanh chân trở về thôn.

Đi cả ngày đường núi, việc chẳng kiếm được, Triệu lão hán trong lòng vốn đã bực bội. Thấy đám người ồn ào tranh nhau lục lọi sọt, ông liền giơ đòn gánh lên, "loảng xoảng" nện mấy cái xuống đất, mặt mày cau có quát: “Xếp hàng! Tất cả xếp hàng cho nghiêm chỉnh! Nhà Nhị Trụ kia, thu tay về cho tôi! Lỡ va vào đồ của người khác hỏng hóc thì cậu đền đấy!”

Vợ Triệu Nhị Trụ nghe vậy vội rụt tay lại, ngượng ngùng nói: “ Lục thúc, bếp nhà con đang đun dở lửa, tại con sốt ruột quá ấy mà, chú đừng nổi nóng...”

Triệu lão hán tuổi cao, có bối phận lớn trong thôn, ai cũng phải gọi ông một tiếng "Thúc". Ông kéo khuôn mặt già nhăn nhó, mấy bà lão khác cũng không dám la hét nữa, ngoan ngoãn xếp thành hàng, ngó nghiêng chờ ông chia đồ.

Chốc lát, đầu làng trở nên náo nhiệt lạ thường.

Hai sọt lớn nhét đầy ắp, một đường gánh về thực sự không thoải mái. Triệu lão hán trí nhớ tốt, loáng cái đã chia xong đồ cho từng nhà. Không muốn nghe những lời khách sáo sáo rỗng, chia xong ông liền phất tay đuổi mọi người về, chỉ cảm thấy đầu ong ong đau nhức.

Ngồi nghỉ một lát trên tảng đá, Triệu lão hán cùng con trai cả bước đi dưới ánh chiều tà, trở về nhà.

Nhà họ Triệu ở cuối thôn, lưng tựa núi lớn, bên trái là rừng cây, bên phải là ruộng rau, phía trước là con đường nhỏ thông ra ngoài làng. Cách đó vài thửa ruộng bậc thang, có thể nhìn thấy lác đác vài nếp nhà khác.

Trong cái sân nhỏ rào bằng tre nứa, mấy con gà mái đang cúi đầu mổ thức ăn.

Bên cạnh, một người đàn ông cao tám thước, vạm vỡ đang vung rìu chẻ củi. Phía sau bếp nhà khói bếp nghi ngút, hai bóng người đang tất bật bên trong.

Thấy cha và anh trai về, Triệu Nhị Điền nghiêng đầu gọi: “ Phụ thân, đại ca”

Cổng viện không đóng, Triệu lão hán vào sân đặt sọt xuống, nói với con dâu đang bận rộn trong bếp: “Lão đại, múc cho ta gáo nước, khát quá.”

Nói xong, ông kéo chiếc khăn mặt vắt trên cổ lau mồ hôi, nước mang đi đều đã uống hết, lúc này môi khô nứt nẻ đến muốn chảy máu. Ông ngồi phịch xuống thềm hiên dựa vào cột, hỏi người con thứ đang cặm cụi chẻ củi: “Hôm nay sao yên tĩnh thế, mấy đứa nhóc nhà mình đâu hết rồi? Tiểu Bảo đâu? Sao chẳng thấy ai ở nhà?”

Tối qua, Tiểu Bảo nghe thấy hôm nay ông đi trấn, đã ôm chân ông khóc lóc đòi đi theo. Ông dỗ dành mãi, hứa mua kẹo mạch nha nó mới chịu nín, cứ tưởng nó sẽ ở nhà ngóng trông, ai ngờ giờ trời sắp tối rồi mà bóng dáng con bé vẫn chẳng thấy đâu.

Chắc là ăn nhiều kẹo mạch nha quá nên quên cả nhớ thương ông rồi!

Chưa đợi Triệu Nhị Điền lên tiếng, Chu thị đã bưng ra hai bát nước lạnh, cười nói: “Chiều nay trời nắng gắt quá nên con nhốt bọn nó trong nhà. Sau đó mấy đứa nghịch ngợm không chịu ngồi yên, liền mang theo Tiểu Bảo vào núi, bảo là đi đào hang thỏ, kiếm thêm chút thịt cho cả nhà. Rừng cây rậm rạp không có nắng, thằng út lại đang chặt củi trên núi, có gì nguy hiểm chỉ cần kêu một tiếng là nghe thấy, nên con cũng kệ chúng nó.”

Triệu lão hán và Triệu Đại Sơn nhận lấy bát lớn, ngửa cổ ực ực mấy ngụm cạn đáy, có thể thấy là khát thật.

Nghỉ ngơi một lát, thấy trời sắp tối, Triệu lão hán đứng ngồi không yên, chắp tay sau lưng bước ra khỏi cổng, vòng qua ruộng rau, đi theo con đường nhỏ sau nhà lên sườn núi.

Ông đứng ở bìa rừng, chưa bước vào, đã cất tiếng gọi lớn: “Con gái rượu ơi...”

“Tiểu Bảo ơi...”

“Trời sắp tối rồi, về nhà thôi nào...”

Gọi như vậy gần nửa khắc, liền nghe trên núi vọng lại tiếng đáp, giọng nói non nớt cách một vạt rừng rậm rạp vọng lại: “ Phụ thân, phụ thân ơi, Tiểu Bảo đến rồi!”

Ngay sau đó là tiếng chân chạy vội vã liên tiếp, cùng với tiếng cười khúc khích đùa nghịch. Triệu lão hán mắt tinh, từ xa đã thấy năm đứa trẻ khỏe mạnh kháu khỉnh từ trong rừng chạy ra, thằng cháu cả Triệu Tiểu Ngũ cõng trên lưng cô bé út bụ bẫm. Có lẽ chạy nhanh quá, con bé cười toe toét khoe hàm răng sữa trắng tinh.

“ Phụ thân  !”

Nhìn thấy Triệu lão hán, Triệu Tiểu Bảo đang ôm chặt cổ cháu cả để khỏi ngã nhào, mắt sáng rực lên, bàn tay nhỏ vỗ vỗ vai Triệu Tiểu Ngũ, thúc giục chạy nhanh hơn.

Triệu lão hán cũng cười đến lộ cả hàm răng móm mém, thấy đứa cháu lớn và con gái út như trâu như nghé lao xuống, ông vội vàng hô: “Chạy chậm thôi! Chạy chậm thôi! Đừng có làm ngã cô út con!”

Vừa nói, hai bắp chân già nua của ông đã không nghe sai khiến, theo bản năng bước nhanh ra đón. Từ xa ông đã dang rộng hai tay, cười đến nỗi mặt đầy nếp nhăn: “Ôi Tiểu Bảo của ta ơi! Thấy cha vui lắm hả con? Nhìn cái mặt nhỏ nhắn cười tươi rói kìa... Ngoan, chậm thôi, chậm thôi, cha mua kẹo mạch nha cho con rồi, về nhà ăn kẹo ngọt miệng nhé.”

Chờ Triệu Tiểu Ngũ cõng cô út chạy đến trước mặt ông nội, cánh tay nó lập tức bị ăn một cái véo. Nó bĩu môi, chẳng kịp tủi thân đã cảm thấy lưng nhẹ hẳn đi, cô út đã được ông nội bế lên rồi.

Triệu lão hán đầu tiên là cẩn thận kiểm tra tay chân nhỏ xíu của Triệu Tiểu Bảo, thấy ngoài khuôn mặt lấm lem ra thì da thịt chẳng xây xước chút nào, lúc này ông mới yên tâm, rồi mới rảnh lòng nhìn đến mấy đứa cháu trai.

Năm đứa nhóc tì đứng thẳng hàng ngay ngắn, đứa nào đứa nấy đều rắn chắc khỏe mạnh. Trừ Triệu Tiểu Ngũ đang cõng em nên hai tay không rảnh, bốn đứa còn lại mỗi đứa đều xách một con thỏ, có thể nói là thu hoạch khá lớn.

Triệu lão hán không nhịn được ôm chặt cô con gái út bụ bẫm vào lòng, chẳng nói gì, xoay người bước về nhà.

Anh em Triệu Tiểu Ngũ liếc nhau, cười hắc hắc. Thấy ông nội không mắng, trong lòng họ tức khắc thở phào nhẹ nhõm.

Họ cũng không định mang cô út vào núi, nhưng không chịu nổi vẻ mặt mếu máo sắp khóc của cô út. Hơn nữa, nhà họ cũng biết lương thực không đủ ăn đến sang năm. Những chuyện này người lớn trong nhà không giấu giếm họ. Đói thì họ nghĩ mang cô út vào núi thử vận may.

Đến nỗi vì sao lại muốn mang cô út vào núi "thử vận may"? Đương nhiên là vì cô út của họ có vận may tốt rồi.

Đây là bí mật lớn nhất của nhà họ. Từ khi có cô út, ra khỏi cửa đúng là có thể nhặt được tiền đồng ở bất cứ đâu.

Bà nội nói, cô út là tiên tử trên trời đầu thai xuống nhà họ, là để dẫn dắt cả nhà hưởng phúc. Đây là bí mật, nói ra thần tiên sẽ không vui, sẽ không hiển linh nữa.

Nhìn những con thỏ trong tay các em, Triệu Tiểu Ngũ nhớ lại cảnh cả bọn cong mông đào hang thỏ mệt chết đi sống lại. Kết quả mấy con thỏ ngốc nghếch này chẳng biết từ đâu chui ra, lại đâm sầm vào chân cô út, đâm xong còn không chạy, cứ thế ngơ ngác trừng mắt với cô bé.

Mấy con thỏ này đúng là chẳng tốn chút sức lực nào mà có được.

Bọn họ vốn còn lo lắng ông nội từ trấn về, biết chuyện họ mang cô út vào núi thì về nhà sẽ bị ai "dọn dẹp". Ai ngờ có lẽ hôm nay thu hoạch không tệ, nể mặt mấy con thỏ, ông nội lại không mắng họ.

Năm đứa nhóc mặt mày hớn hở, về nhà việc đầu tiên là chạy tót vào bếp, đưa chiến lợi phẩm hôm nay cho Chu thị đang quán xuyến việc bếp núc.

Bỏ lại một câu: “Tối nay muốn ăn thịt thỏ! Nhất định phải ăn!”

Nói xong, một đám ong lại vỡ tổ chạy ra khỏi nhà. Triệu Đăng và Triệu Hỉ đi vào rừng giúp Triệu Tam Địa gánh củi, Triệu Cốc và Triệu Phong thì xuống ruộng tìm bà nội, giúp đỡ lấy cuốc xẻng.

Triệu Tiểu Bảo sau khi được cha thả xuống, trong lòng được nhét cho một gói giấy dầu bọc kẹo mạch nha. Cô bé ngồi dưới mái hiên, lắc lư đôi chân ngắn ngủn, ngửa đầu nhìn lên bầu trời đã lấp lánh một vài ngôi sao.

Cả nhà mỗi người một việc, chỉ riêng cô bé là nhàn nhã nhất!