Nhan Quân Tề đốt đèn dầu, lặng lẽ đọc thơ trong thư phòng. Đêm khuya, thôn làng tĩnh mịch, chim muông đã ngủ yên, chỉ còn tiếng nước chảy róc rách bên bờ suối và thỉnh thoảng vang lên tiếng ếch kêu. Ánh đèn dầu le lói hắt lên trang sách giúp cho cậu dễ tập trung hơn ban ngày.

Xoa xoa trán, cậu cố nén cơn buồn ngủ, nhấp một ngụm trà đặc rồi tiếp tục đọc thuộc lòng. Bỗng nhiên, cửa sổ vang lên tiếng động. Tưởng rằng là côn trùng bay vào, cậu ngẩng đầu lên, không ngờ trông thấy một bóng người khiến cậu giật nảy mình.

Người ở ngoài cửa sổ lại gõ nhẹ vào cửa, hạ giọng gọi: "Quân Tề, mau mở cửa, là anh nè."

Lư Hủ?

Đẩy cửa sổ ra, quả nhiên cậu thấy gương mặt cười toe toét của hắn. Rồi Lư Hủ nhét đĩa ốc xào qua cửa sổ, bảo cậu mở cửa rồi chuồn mất. Thấy thế Nhan Quân Tề ngẩn người, vội xách đèn ra mở cửa, khi đó Lư Hủ đã đứng đợi trước cửa nhà cậu.

"Anh thấy cả làng chỉ có chỗ cậu là sáng đèn. Có phải cậu cũng không ngủ được không?" Lư Hủ khẽ hỏi cậu, tinh thần của hắn hết sức minh mẫn.

Nhan Quân Tề im lặng: "..."

Không, cậu đang buồn ngủ muốn chết rồi.

Tuy đột ngột có khách đến giữa đêm, nhưng khách vẫn là khách. Hơn nữa bọn họ là người quen, hắn còn mang theo quà đến. Vì vậy cậu không thể đuổi người ta ra ngoài được.

Do đó, Nhan Quân Tề đành mời Lư Hủ vào thư phòng.

Rồi Lư Hủ rón rén, nhẹ nhàng đi vào. Nhưng như vậy chẳng có gì lạ, cái lạ ở chỗ, vì sao Nhan Quân Tề cũng vô thức rón rén theo sau hắn. Nhất thời cậu thấy mình không khác gì kẻ trộm trong chính ngôi nhà của mình.

Nhìn thấy trên bàn cậu có sách, hắn bèn hỏi: "Khuya vậy rồi mà cậu còn đọc sách à?"

Nhan Quân Tề gật đầu, giọng có chút buồn bã khó nhận ra: "Mùa thu tới là Thi Viện* rồi ạ."

"Ồ..."

Dẫu sao, khoa cử vẫn là con đường khó đi nhất.

 (*)院试 Thi Viện: Là cấp cao nhất trong kỳ thi sơ cấp (Thi Đồng: thi Huyện - thi Phủ - thi Viện ) thời Minh Thanh được tiến hành trong phạm vi Phủ, Châu. Khi đỗ sẽ đạt được danh hiệu Tú Tài. Theo mình hiểu thì nôm na như thi Hương của triều Nguyễn nước ta.

Chính bản thân hắn vừa mới trải qua kỳ thi đại học đầy gian nan. Thế nên hắn đồng cảm sâu sắc, thậm chí hắn rất ngưỡng mộ sự cần mẫn của cậu thư sinh giỏi Nhan Quân Tề, người sắp tiến vào cây cầu độc mộc của riêng mình. Và nghĩ lại thì sự ngưỡng mộ này không thể nói nên lời, đành phải lấy hành động cổ vũ.

Thế là Lư Hủ nhét vào tay Nhan Quân Tề một nắm ốc xào: "Học tập cũng phải kết hợp với nghỉ ngơi, nào, ăn ốc bổ não, nghỉ ngơi chút rồi học tiếp."

Tức thì, đôi bàn tay sạch sẽ của Nhan Quân Tề dính đầy nước sốt.

Nhưng lần này Lư Hủ đã có sự chuẩn bị, vừa nãy ở ngoài hắn bẻ được hai đoạn trúc làm que xiên.

Ở đây không trồng được tre vì khí hậu không phù hợp, chỉ có những nhà cầu kỳ mới trồng vài cây. Mà nhà Nhan Quân Tề có một hàng trúc bên ngoài tường rào. Đó là do bố cậu đổi lấy khi đi bán chiếu, vì ông nghe nói người đọc sách đều thích trúc. Cây trúc thanh cao cho thấy sự khí tiết. Cho nên ông đã mang về cho con trai mình.

Sau khi trồng cây được năm sáu năm, trúc xanh nay đã thành bụi.

Lúc này, Nhan Quân Tề đang học theo Lư Hủ dùng que xiên lấy thịt ốc ra. Cứ thế, hai người im lặng ăn ốc một lúc, bỗng dưng hắn hỏi: "Vai cậu bị trầy à?"

Nghe thế cậu gật đầu, thành thật nói: "Trầy da ạ."

Rồi hắn tiếp lời cậu: "Hể… Anh cũng đoán vậy."

Hắn nhún nhún vai phải bị trầy da, khoe với cậu ấy: "Anh bị trầy da thì cậu chắc chắn cũng bị. Thế lần tới có muốn đi chợ nữa không?"

Suy ngẫm một lúc, Nhan Quân Tề mới gật đầu. Nhận được cái gật đầu này của cậu, Lư Hủ nói luôn: "Vậy lần tới anh sẽ mượn xe bò nhà chú ba cho cậu dùng."

Thình lình cậu hỏi ngược lại hắn: "Anh không đi nữa ạ?"

Dù gì hắn bán ốc cũng kiếm được kha khá.

Chỉ thấy Lư Hủ cười toe toét, bảo rằng: "Anh định đi bán ở huyện, mai đi luôn."

Nghe hắn nói thế, Nhan Quân Tề sửng sốt vô cùng, có chút khâm phục hắn.

Lư Hủ vẫn đang nói tiếp: "Bán đắt hơn chút, kiếm nhiều hơn chút. Như vậy có thể sớm mua lại ruộng nhà đã bán." Nói xong hắn có chút chán nản: "Nhưng không biết có được không."

Rồi bỗng hai trụ cột gia đình mới nhậm chức nhìn nhau, sau lại im lặng ăn ốc.

Mãi đến khi bấc đèn sắp tàn, ánh đèn chập chờn, Lư Hủ mới phủi tay, lấy tim đèn từ cái giỏ bên cửa sổ. Dưới ánh đèn leo lắt của thư phòng, Nhan Quân Tề đột nhiên nói: "Em không muốn học nữa."

"Sao thế?"

"Mỗi kỳ thi Đồng Sinh* em đã thi đến hai lần, tận năm ngoái mới đỗ. Thế thi Viện không biết phải thi mấy lần, rồi nếu thi đỗ Hương, cho dù có đỗ vẫn phải thi Hội, thi Đình..." Càng nói ánh mắt của Nhan Quân Tề càng bộc lộ sự mờ mịt vô tận.

Thuở nhỏ, cậu chỉ cảm thấy mình thông minh, thấy việc đọc sách thú vị nên mới chọn việc học hành để làm quan. Như vậy trên có thể báo đáp đất nước, dưới lại báo đáp ơn dưỡng dục của gia đình. Tuy nhiên, học hành lâu ngày cậu mới biết biển tri thức mênh mông nhường nào, và con đường khoa cử mịt mờ biết bao. Đã từng có vô số gia đình dốc toàn lực giúp con cái ăn học, dâng hiến cả một đời vẫn không thể đỗ đạt thành danh.

Hơn nữa sách vở rất đắt đỏ. Gia đình cậu vốn thuộc dạng nhà nông khó khăn, giờ thêm bố mất sớm, đứa em trai Văn Trinh còn nhỏ, cả nhà phụ thuộc vào tiền thêu thùa của mẹ. Cho nên cậu không thể tiếp tục học được!

"Em biết đan chiếu. Tuy tay nghề không bằng bố, nhưng đan chậm vẫn sống được, dành dụm tiền, nhà cửa đỡ khổ, rồi lại cho Văn Trinh đi học."

Lư Hủ chỉ yên lặng lắng nghe Nhan Quân Tề tâm sự. Nếu cậu ấy thấy không thích học cũng chẳng sao, hắn cũng vậy mà. Do hắn học không giỏi nên người nhà chưa từng mong đợi hắn học hành thành tài. Thế nhưng hắn không thể không thích việc học, mà hắn còn phải đi học thêm không ít buổi, thậm chí thức đêm khá nhiều, hơn nữa có thêm cả thầy giáo đến nhà kèm cặp. Dẫu vậy, hắn vẫn chỉ miễn cưỡng bước vào hạng tầm trung của lớp.

Tuy nhiên, Nhan Quân Tề khác hắn.

Đã nhiều năm liên tiếp triều đình bắt lính, thu thuế, khiến cho người dân lo lắng, tính mạng không được bảo đảm. Vậy thì làm gì có ai còn tâm trí để học hành nữa? 

Tính cả sáu thôn làng ở trấn Ẩm Mã vẫn chưa đến năm đứa trẻ đi học, mà chỉ có duy nhất Nhan Quân Tề thi đỗ Đồng Sinh. Thế nên… Đừng hòng mơ đến việc học ở trường, không có đâu! Ngay cả lớp học vỡ lòng cũng phải lên huyện.

Thế mà, Nhan Quân Tề - một cậu thư sinh chẳng có nấy một người thầy giáo, hoàn toàn tự học ở nhà, vẫn có thể thi đỗ Đồng Sinh. Đây chẳng phải là một thiên tài hay sao?!

Thực hiện: Clitus x T Y T

Hơn nữa, Nhan Quân Tề mới có bao nhiêu tuổi chứ. Tận vài tháng nữa cậu ấy mới tròn mười lăm tuổi! 

Nghĩa là, vào lần đầu đi thi Đồng Sinh, cậu chỉ mới mười hai tuổi, năm ngoái thi cũng mới mười bốn tuổi!

Còn nhỏ như vậy đã dám một mình vác nải đi thi Huyện, thi Phủ. Mà Lư Hủ dù chỉ thi đấu một cuộc thi ngoài trường hồi cấp ba, nhưng hắn vẫn thấy căng thẳng không thôi. Cho nên dù nói thế nào, Nhan Quân Tề vẫn tài hơn hắn nhiều.

Lúc hắn không thi được đại học “Erben”, hắn còn canh cánh trong lòng. Thế thì, một người có tư chất hiếm thấy như Nhan Quân Tề mà từ bỏ thì tiếc biết bao…

(*) Đại học Erben là tiếng lóng nhà hàng xóm (?) mà chúng ta thường gọi là các trường đại học tuyển sinh đợt thứ hai sau kì thi THPTQG.

Rồi Lư Hủ nói với Nhan Quân Tề: "Anh nhớ bố cậu có kể… lúc nhà chú ấy chạy nạn, cậu chỉ mới ba tuổi. Mà khi ấy nhà chú có gặp một cậu thư sinh đi cùng xe đọc thơ, cậu kia mới đọc một lần mà cậu đã có thể đọc thuộc, thậm chí dạy cậu một lần thôi, cậu đã có thể viết tên. Bọn họ rất ngạc nhiên vì điều đó, liên tục khen cậu là thiên tài. Do vậy, trên đường dạy cậu đọc không ít sách vỡ lòng, chỉ với nửa tháng cậu đã thuộc lòng. Đến lúc chia tay bọn họ còn tặng cậu hai cuốn sách, ngày nào cậu cũng ôm vào bụng. Khi ấy, bố cậu mới quyết tâm, nhất định phải cho cậu đi học. Giờ Văn Trinh cũng ba tuổi rồi, cậu xem cậu dạy nó đọc thơ, nhưng nó có thể nghe một lần rồi đọc thuộc không?"

Nhan Quân Tề chỉ biết im lặng.

"Hầy!! " Lư Hủ thở dài, thầm trả lời thay cậu. Không thể! Nếu Nhan Quân Tề dạy Văn Trinh và Lư Chu học thuộc thơ, có khi Lư Chu nhà bọn hắn còn học nhanh hơn Văn Trinh ấy.

"Quân Tề này… Bố cậu mất rồi, bố anh cũng mất. Anh biết là cậu lo, anh cũng lo chứ bộ! Nhà anh có Lư Chu và Lạp Nguyệt hãy còn nhỏ, mẹ kế anh thì lại dễ xúc động, hở ra là khóc. Nhà cậu phải dựa vào cậu, nhà anh cũng phải dựa vào anh. Thế cậu xem anh có thể làm gì? Nếu không phải cậu gợi ý, anh cũng không biết còn có thể bán ốc đồng."  

"Lúc hai đứa mình đi chợ phiên, đừng thấy anh có vẻ tự tin, thật ra anh cũng chẳng chắc chắn điều gì cả. Nếu không có cậu đi cùng, chắc anh đây chỉ ngồi một chỗ, không rao bán, ai hỏi thì mới bán. Càng không chủ động chào hàng mấy hiệu thuốc hay cò kè mặc cả với các bà các cô, anh không thích nói chuyện với người lạ. Nhưng nếu không đi, ốc của anh sẽ không bán được, chiếu của cậu cũng phải bán rẻ, như thế sao được? Anh là người rủ cậu đi, anh lại lớn hơn cậu, anh không thể để cậu chịu thiệt, cho nên anh không thể sợ hãi, anh phải làm gương cho cậu."

Lư Hủ vừa nói vừa nhìn chằm chằm Nhan Quân Tề với vẻ mặt nghiêm túc. Kể từ khi sinh ra đến giờ, hắn chưa từng tâm sự với ai giống như thế này.

____ Truyện được edit và đăng tải miễn phí tại T Y T____

"Quân Tề cũng không được sợ hãi. Nếu cậu sợ thì mẹ cậu và Văn Trinh sẽ ra sao? Đừng vội nghĩ đến việc buôn bán, kiếm tiền quá chậm. Mà cậu đâu giỏi làm ruộng, cũng không biết làm gì khác. Thế nên cậu hãy học hành cho tử tế, đã học nhiều năm rồi thì đừng lãng phí. Mục tiêu không cần đặt quá xa làm gì, thi đỗ Tú Tài là có thể miễn lao dịch, cũng có thể miễn thuế ruộng đất. Cậu biết ở Đại Kỳ chúng ta có thể miễn thuế bao nhiêu mẫu ruộng không?"

Nhan Quân Tề chậm rãi đáp: "Ở những phủ huyện đông dân miền Nam có thể miễn năm mươi mẫu, đất đai ở Tân Nguyên chúng ta rộng rãi, dân số thưa thớt, có thể miễn tám mươi mẫu."

“Tám mươi mẫu! "Lư Hủ trợn tròn mắt, nghĩ thầm trong lòng. Một mảnh đất lớn bao nhiêu! 

"Vậy giả sử Văn Trinh trồng hai mươi mẫu, lại cho thuê sáu mươi mẫu, những ruộng này vẫn có thể kiếm tiền cho cậu. Mà nhà cậu một năm ăn được bao nhiêu chứ. Cái này không có lời hơn là đan chiếu à?" ( truyện trên app tyt )

Lư Hủ vừa nói vừa tính sổ với cậu nhóc. 

Đại Kỳ đánh nhau mười mấy năm, thuế ruộng tăng từ một phần mười lên hai phần ba, tức là từ mười phần trăm lên mười lăm phần trăm. Rồi cộng thêm các khoản đóng góp và thuế khác, gần như phải nộp thêm năm phần trăm. 

Tính ra, miễn thuế sẽ tiết kiệm được hai mươi phần trăm lượng thóc, một phần năm đấy! Thật là hời! 

Miễn thuế năm mẫu ruộng tương đương với việc được miễn phí một mẫu ruộng, tám mươi mẫu ruộng tương đương với việc được miễn phí mười sáu mẫu ruộng. Còn đan lát chiếu chi cho tốn kém?

"Có những thửa ruộng này thì gia đình cậu sẽ không lo thiếu ăn thiếu mặc. Đến lúc đó cậu chỉ cần lo học hành, nếu thi đỗ cử nhân, tiến sĩ thì càng tốt. Không thi đỗ cũng không lo thiếu ăn thiếu mặc, muốn học thì học, không muốn học thì trồng hoa uống trà, coi như chơi!"

Nhan Quân Tề nghe mà ngây người ra. Cứ như thể tám mươi mẫu ruộng đó đã nằm trong tay mình vậy. Chưa đỗ Tú Tài, sao hắn đã nghĩ xa đến việc sử dụng đất đai như thế nào rồi?

"Hiện tại chuyện tiền bạc cậu không cần lo lắng, anh thấy nhà cậu còn khá nhiều chiếu chưa bán, chuyện tiền khác anh sẽ giúp cậu nghĩ cách. Anh đảm bảo rằng trước khi bán hết chiếu nhà cậu, nhất định sẽ nghĩ ra cách khác cho cậu." 

Và sau khi mơ mộng về tương lai, bọn họ vẫn phải quay lại thực tế. Ăn xong ốc đồng, Lư Hủ rửa tay vỗ vai Nhan Quân Tề, không quấy rầy cậu học hành nữa mà tự mình đi dạo về nhà.

Nhan Quân Tề là người bạn đầu tiên của hắn ngoài anh chị em. Hơn nữa, cậu ấy còn là một học sinh giỏi.

Trước đây trong lớp hắn có không ít học sinh giỏi. Mà bố mẹ hắn sẵn sàng chi tiền, cho hắn vào hẳn lớp chuyên của trường trọng điểm. Nhưng thầy cô và học sinh trong lớp đều không thích hắn, chê hắn kéo điểm cả lớp xuống thấp, học dốt. Dẫu sau này hắn liều mạng học, thứ hạng vọt lên mức trung bình, họ vẫn khinh thường hắn. Họ không chơi với hắn, hắn cũng không chơi với họ, mỗi ngày đều lạnh lùng giả vờ là một học sinh cá biệt.

Thậm chí, hắn biết bọn họ âm thầm đặt cho hắn một biệt danh. Họ gọi hắn là "cậu ấm não tàn mặt lạnh". Tuy nhiên, đứa nào dám nhắc đến cái tên đấy trước mặt hắn, hắn sẽ đập cho một trận.

Dù sao, mấy đứa học giỏi chẳng có tí kỹ năng đánh đấm nào, cũng chẳng thích lập bè phái đánh hội đồng hắn. Cho nên họ thích gọi phụ huynh thì cứ gọi, hắn có sợ gì đâu.

Giờ có Nhan Quân Tề chịu nói chuyện với hắn, tức là cậu coi hắn là bạn rồi. Mặc dù hắn học dốt, nhưng hắn vẫn học được câu "quân dĩ quốc sĩ đãi ngã, ngã tất quốc sĩ báo chi"*, với bạn bè, hắn sống rất nghĩa khí!

(*) "君以国士待我，我必国士报之"

Nghĩa: Nếu vua coi tôi như rường cột đất nước mà đối đãi, tôi tất sẽ báo đáp ân tình này của quốc gia, cống hiến cho đất nước.

Về nhà với tâm trạng đầy thỏa mãn, Lư Hủ cảm thấy đêm nay thức trắng rất đáng. Tuy thêm một người bạn tâm giao, cũng thêm một phần gánh nặng phải giúp người đấy tìm đường ra, khiến cuộc sống càng nặng nề, nhưng dường như cuộc sống đã trở nên sống động hơn ngày hôm qua một chút.

Hắn phải kiếm thêm tiền, cùng lắm sau này thuê Văn Trinh đi bắt ốc cho mình, hắn sẽ trả công cho Văn Trinh!

Thế rồi ở bên này Lư Hủ ngủ say sưa, phía bên kia Nhan Quân Tề đã vặn đèn dầu sáng hơn mới nãy. Nhờ có hắn nói luyên thuyên một hồi, khiến cậu cảm thấy an tâm hơn.

Phải thi Viện, thi Tú Tài.

Nếu cậu thi đậu rồi, gia đình sẽ không còn sầu khổ ấm no. Mẹ không cần phải mỗi ngày mỗi đêm thêu thùa, và nếu Văn Trinh muốn ăn kẹo, muốn ăn thịt cũng không cần nhìn chằm chằm nhà người ta một cách thèm thuồng nữa.

Không nghe thấy động tĩnh, mẹ Nhan bèn mượn ánh trăng từ phòng ngủ đi ra, đứng trong sân ghé đầu vào bên cửa sổ Nhan Quân Tề nhìn. Thấy cậu nghiêm túc ngồi học, thái độ trầm ổn và kiên định liền dịu dàng mỉm cười.