Ông nói ban đầu khi các đồng nghiệp của Đội Cảnh sát hình sự nhìn thấy tôi đi ngang qua gần hiện trường, họ đã nghi ngờ rằng tôi đang thăm dò động tĩnh của Cơ quan công an nên đã đưa tôi vào hiện trường và yêu cầu các kỹ thuật viên kiểm tra dấu vết lấy dấu chân và dấu vân tay.
“Việc này thật ra cũng không thể trách họ. Bệnh nghề nghiệp mà thôi. Bác sĩ Triệu thở dài, “Chúng ta làm kỹ thuật cũng vậy, dần dần càng hay sinh nghi.”
Người đàn ông nằm dưới đất ấy đã lưu lại trong tâm trí tôi trong một khoảng thời gian rất lâu. Tôi vẫn canh cánh vụ án hồi đó, anh ta là ai, chết như thế nào và ai là hung thủ.
Dù không chủ động hỏi, nhưng ông đã kể cho tôi nghe về vụ án năm ấy.
Sáng hôm đó, bác sĩ Triệu đang viết chứng thư giám định trong văn phòng thì kỹ thuật viên kiểm tra dấu vết Tiểu Vương đến tìm ông và nói rằng một thi thể đã được tìm thấy trong cánh đồng ngô bên cạnh trường trung học Văn Đồng, cần phải đến hiện trường gấp.
Nạn nhân nằm trên mặt đất, xung quanh toàn ruồi vo ve, đằng xa vọng lại những tiếng chim kêu. Mặc dù thi thể ở cánh đồng ngô, nhưng đây không phải là hiện trường đầu tiên.
“Không phát hiện thấy vết tích của xô xát vật lộn, cũng không tìm thấy công cụ gây án xung quanh thi thể. Bác sĩ Triệu nói, “Thi thể cách mặt đường không quá xa, chúng tôi còn tìm thấy một chiếc xe đạp ở gần đó.”
“Cậu cũng đã nhìn thấy thi thể, vậy cậu nghĩ nguyên nhân dẫn đến cái chết của anh ta là gì?” Bác sĩ Triệu mỉm cười hỏi tôi.
Tôi nhắm mắt hồi tưởng lại vài giây: “Nhìn bên ngoài thi thể, trên đầu hình như có một khối sưng, thể hiện dấu hiệu chấn thương vùng đầu. Về phần cơ thể, năm đó cháu không dám nhìn.
“Khá lắm, tôi còn tưởng cậu không còn nhớ gì hết. Ông gật đầu, “Qua khám nghiệm tử thi, tôi phát hiện nạn nhân có nhiều chỗ xuất huyết dưới da đầu, vỡ hộp sọ. Trong hộp sọ có hiện tượng chảy máu. Cậu nghĩ rằng những vết thương này hình thành bởi cái gì?”
Cuối cùng tôi cũng phát hiện ra rằng bác sĩ Triệu đang kiểm tra kiến thức gốc. Tôi có đôi chút không phục, dù gì thì bản thân cũng đã trở thành một bác sĩ pháp y thực thụ.
“Trong trường hợp chấn thương sọ não, chủ yếu cân nhắc đến vũ khí cùn. Kết hợp với sự xuất hiện của chiếc xe đạp tại hiện trường, cháu nghĩ đầu tiên cần xem xét đến trường hợp cướp bóc hoặc tai nạn giao thông” Nói xong tôi để cho mình một đường lui, dù gì tôi cũng không tham gia khám nghiệm, “Tình hình thực tế vẫn phải dựa vào hiện trường và thi thể.”
Nhưng ngay sau đó, đường lui của tôi đã bị bác sĩ Triệu chặn lại. Ông đứng dậy đi ra ngoài, một lúc sau quay lại với một đống tài liệu.
Ông mở hồ sơ vụ án, tìm thấy một số bức ảnh khám nghiệm tử thi và đặt chúng trước mặt tôi.
Có một bức ảnh chụp những con ruồi đang chổng chân lên trời. Bác sĩ Triệu giải thích rằng có rất nhiều ruồi vây quanh thi thể vào thời điểm đó, ông đã bảo cảnh sát khu vực mua hai chai thuốc diệt côn trùng tại một cửa hàng gần đấy và xịt lên khắp người thi thể.
Những con ruồi bắt đầu tản ra, một vài con lắc lư loạng choạng, cuối cùng ngã ngửa xuống đất, ngừng vỗ cánh và đôi chân co quắp vẫn run rẩy. Khoảnh khắc đó vừa hay được kỹ thuật viên kiểm tra dấu vết chụp lại.
“Có phải là loại thuốc sâu mùi giống hoa nhài không?” Tôi chợt nhớ khi tới gần thi thể ngửi thấy một mùi lạ. Hóa ra là mùi thuốc xịt trộn lẫn với mùi máu, mùi tử thi phân hủy và mùi rượu.
Bác sĩ Triệu nói rằng ông không thể nhớ được họ đã mua loại thuốc diệt côn trùng mùi gì, nhưng đúng là người chết đã uống rất nhiều rượu trước khi chết.
Khi tôi xem ảnh khám nghiệm tử thi, bác sĩ Triệu ở bên cạnh bổ sung thêm một số tình huống khám nghiệm mà trong ảnh không thấy rõ: Tử thi rất cứng, các khớp đều đông cứng…
“Giác mạc có độ trơn vừa phải, có thể nhìn thấy đồng tử.” Tôi chỉ vào bức ảnh và nói, “Thời điểm tử vong là khoảng 12 tiếng trước khi khám nghiệm, và khoảng 3 tiếng trước bữa ăn cuối cùng.”
Bước tiếp theo là phân tích nguyên nhân tử vong và các công cụ gây án. Tôi biết rằng phải có báo cáo khám nghiệm tử thi phía trước những bức ảnh này, nhưng tôi đã kìm lại và không lật qua xem.
Đôi mắt của nạn nhân thâm đen giống như mắt gấu trúc, bảy chiếc xương sườn bị gãy và trên quần áo rõ ràng có vết lốp xe.
Tôi hiểu ra rồi!
“Đây có lẽ là một vụ tai nạn giao thông. Người chết bị đập đầu, xe cán qua phần ngực dẫn đến tử vong, sau đó bị ném xác xuống ruộng ngô bên vệ đường.”
Khi ngước lên, tôi bắt gặp ánh mắt điềm tĩnh của Bác sĩ Triệu. Ông nhấp một ngụm trà, chậm rãi nói: “Lúc đó, ai ai cũng nghĩ là tai nạn giao thông.”
Tôi hơi bối rối, mặt nóng bừng, lẽ nào tôi đã phán đoán sai? Bác sĩ Triệu đứng dậy, chắp tay sau lưng đi lại trong văn phòng. Đột nhiên ông dừng lại, quay ra nói với tôi: “Lúc đó mọi người đều cho rằng tôi rất cố chấp.
Chiều ngày hôm đó, kỹ thuật viên Tiểu Vương đã đưa ra một số dấu chân, và có những vết kéo rõ rệt trên cánh đồng ngô. Chứng tỏ có người đã kéo thi thể từ bên vệ đường vào trong cánh đồng.
Đồng thời còn phát hiện chiếc xe đạp đổ nghiêng với dấu hiệu hư hỏng, sau đó được đưa đến đồn công an. Bác sĩ Triệu dựa vào hiện tượng thi thể suy đoán thời điểm tử vong vào khoảng 11 giờ ngày hôm trước.
Các điều tra viên hình sự và đồn công an đã phối hợp triển khai thăm dò điều tra những người dân gần đó. Tối hôm ấy, mọi người đã mở một cuộc họp báo cáo tình tiết vụ án.
Nạn nhân tên Chu Thắng Lợi, 43 tuổi, người địa phương. Vào đêm trước khi xảy ra vụ án, anh ta ăn uống với bạn bè tại một nhà hàng gần trường cấp hai Văn Đồng. Ba người uống hết một lít rượu, sau bữa nhậu ai về nhà nấy. Nhưng gia đình ngóng mãi không thấy anh ta về nên rất lo lắng.
Ngày đó thông tin liên lạc không thuận tiện, người nhà tìm kiếm suốt đêm. Cuối cùng cũng tìm thấy hai người uống rượu chung với Chu Thắng Lợi. Con đường nhỏ ven cánh đồng ngô là lối duy nhất để Chu Thắng Lợi về nhà, họ tìm dọc theo con đường nhưng cả đêm không thấy bóng dáng anh ta đâu, cả người lẫn xe đạp đều biến mất.
Bạn bè của Chu Thắng Lợi đã an ủi người nhà rằng có khi anh ta uống rượu xong đã tìm chỗ đánh bài nên chắc sáng sớm sẽ về thôi. Người nhà biết Chu Thắng Lợi có thói quen cờ bạc nên cũng không nghĩ nhiều nữa.

Cho đến chiều hôm sau, trong làng đồn rằng cảnh sát tìm thấy thi thể một người đàn ông trong cánh đồng ngô. Gia đình Chu Thắng Lợi dự cảm chuyện chẳng lành nên đã đến đồn công an hỏi thăm. Họ vừa lướt qua đã nhận ra chiếc xe đạp, sau đó thông qua nhận dạng, xác nhận nạn nhân chính là Chu Thắng Lợi.
Người nhà không biết nghe ai nói anh ta bị xe đâm nên tới đồn cảnh sát khóc lóc làm ầm lên, yêu cầu cảnh sát nhanh chóng bắt được tên tài xế vô lương tâm.
Tại cuộc họp tình tiết vụ án, các điều tra viên đã tóm tắt hoàn cảnh của Chu Thắng Lợi. Anh ta là một nhà thầu nhỏ với bảy tám người dưới quyền. Gần đây, anh ta đang làm việc tại một công trường trong thành phố. Theo người quen cho biết, Chu Thắng Lợi tính tình nóng nảy, sau khi say rượu hay làm càn.
Kỹ thuật viên kiểm tra dấu vết Tiểu Vương nói về tình hình hiện trường, đồng thời suy luận rằng phương tiện gây ra vụ tai nạn có thể là một chiếc xe máy dựa vào vết lốp trên quần áo của nạn nhân.
Bác sĩ Triệu cho biết tình hình khám nghiệm tử thi. Người chết bị chấn thương vùng đầu và vùng ngực, chấn thương sọ não và gãy xương sườn, nhưng đây không phải là nguyên nhân thực sự dẫn đến tử vong.
Ngay khi lời nhận xét này được đưa ra, cả phòng họp náo loạn. Bởi vì mọi người đã điều tra xong vụ án theo hướng tai nạn giao thông. Lãnh đạo thậm chí dùng ánh mắt nghi ngờ chất vấn xoáy vào bác sĩ Triệu. Đến ngay cả người nhà cũng cho rằng đó là một vụ tai nạn giao thông, bác sĩ Triệu dựa vào đâu mà phủ nhận.
Bác sĩ Triệu hơi do dự vì sự việc vẫn chưa được điều tra làm rõ. Thế nhưng với vai trò bác sĩ pháp y, ông tin tưởng vào những gì mình tận mắt trông thấy.
Sau đó, bác sĩ Triệu đã đưa ra luận điểm của mình.
Mặc dù Chu Thắng Lợi bị tổn thương ở vùng mắt và vùng não, thế nhưng lượng xuất huyết trong não không nhiều, trong một thời gian ngắn không đủ để dẫn đến tử vong. Mặc dù nhiều xương sườn bị gãy, hơn nữa có dấu vết xe cán trên ngực, nhưng phản ứng nứt gãy của các đầu xương sườn không rõ ràng lắm. Nó có khả năng là một chấn thương hình thành trong giai đoạn hấp hối, thậm chí là sau khi tử vong.
Bằng chứng mạnh mẽ hơn rằng nạn nhân có rất nhiều thực phẩm nhuyễn trong khí quản, xuất huyết ở cả phổi và tim.
Bác sĩ Triệu ngừng một lát, rồi cho biết nguyên nhân thực sự dẫn đến tử vong: Chu Thắng Lợi chết do ngạt thở.
Hôm đó Chu Thắng Lợi đang đạp xe về nhà sau bữa nhậu, thì giữa đường ngã ngửa đập gáy xuống đất, nằm trên đường và bắt đầu nôn mửa. Chất nôn chảy ngược vào khí quản và gây ra ngạt thở.
Một chiếc xe máy chạy qua cán lên Chu Thắng Lợi. Lái xe sợ phải chịu trách nhiệm nên đã kéo anh ta vào cánh đồng ngô bên đường rồi ném chiếc xe đạp gần đó. Có lẽ tài xế cũng không ngờ rằng khi xe cán qua, Chu Thắng Lợi hoặc đã tử vong, hoặc còn đang hấp hối.
Trong phòng họp, hầu hết các đồng nghiệp đều nhăn nhó mặt mày. Không phải họ không tin kết luận của bác sĩ Triệu, mà bởi vì một khi nguyên nhân tử vong được xác định do ngạt thở, thì bản thân Chu Thắng Lợi phải chịu trách nhiệm chính về cái chết, người nhà anh ta chắc chắn không cam tâm.
Đại đội trưởng suy tính một hồi: “Lão Triệu, cậu chắc chứ?”
Bác sĩ Triệu gật đầu và đưa ra một kết luận đáng kinh ngạc: “Nạn nhân trước khi chết có thể còn bị thương, bởi vì có vết bầm tím quanh hốc mắt.”
Mắt gấu trúc, cái tên nói lên tất cả. Đó là vùng thâm tím xung quanh mắt của con người, có thể do thiếu ngủ nghiêm trọng hoặc chấn thương.
Mô mềm quanh mắt lỏng lẻo, sau khi chảy máu rất dễ hình thành tích tụ. Có những loại chấn thương ngoài bầm tím quanh mắt do vỡ xương sọ gây ra. Ngoài ra, tác động trực tiếp vào vùng mắt cũng có thể hình thành hiện tượng này.
“Phần gốc mũi của nạn nhân cũng bị tổn thương, có lẽ do ngoại lực tác động trực tiếp. Hơn nữa vết nứt trên hộp sọ cần một khoảng thời gian khá dài để gây nên bầm tím quanh mắt, không thể nào hình thành trong thời gian ngắn.”
Gốc mũi và hốc mắt đều là những bộ phận trũng sâu. Nhìn chung bị ngã hay tai nạn giao thông không bị thương đến những vị trí đó. Ngoài những trường hợp đã được loại trừ thì chắc chắn anh ta bị đánh.
Dựa trên cơ sở này, bác sĩ Triệu kết luận rằng vết thương ở mắt và mũi của nạn nhân đều do những cú đánh bạo lực trực tiếp gây ra, nhưng chúng không phải là vết thương chí mạng.
Theo những gì ông trình bày, bản chất vụ án đột ngột chuyển từ tai nạn giao thông sang sự cố ngoài ý muốn. Rồi trong phút chốc lại biến thành cố ý gây thương tích là điều mọi người khó có thể chấp nhận.